‘Rien! Toujours rien!’ Letterenstudente Anne Duchesne schrijft het halverwege een pagina in haar agenda en zet er een wanhopige, woedende streep onder. Ze had al lang ongesteld moeten worden, maar in plaats daarvan groeit in haar buik iets dat een afschuwelijke kracht bezit. De kracht om al haar dromen de nek om te draaien. De kracht om haar te dwingen rechtsomkeert te maken op het pad dat ze is ingeslagen, het pad vol ambitie dat op het punt staat definitief weg te leiden van de wereld van haar ouders, kleine neringdoenden in de provincie. Haar gezicht verraadt hoe diep ze nog in de ontkenningsfase zit. Ze laat de gedachte nog niet toe.
L’événement is de verfilming van Annie Ernaux’ gelijknamige boek uit 2000 waarin de auteur schreef over een abortus die ze had gehad in een tijd waarin zowel de vrouw in kwestie als iedereen die haar hielp een gevangenisstraf boven het hoofd hing. (Ernaux was zelfs al geboren toen Marie-Louise Giraud, een faiseuse d’anges die terechtstond voor het uitvoeren van 27 abortussen, in 1943 als een van de laatste vrouwen onder de guillotine eindigde.)
Iedere ervaring, schreef Ernaux, ‘heeft het onvervreemdbare recht om te worden geboekstaafd. Er is niet zoiets als een mindere waarheid. Sterker: als ik zou terugdeinzen voor deze taak zou ik de levens van vrouwen uitwissen.’
Zoals Ernaux na bijna veertig jaar terugblikte op een vroeger zelf, zo zit in Audrey Diwans beklemmende verfilming – in Venetië met de Gouden Leeuw bekroond – eenzelfde onoverbrugbare afstand tussen de camera en het personage. Onvermijdelijk is hier geen ik aan het woord, maar een ander in beeld. Maar de camera zit er ontzettend dicht op. Op haar. Op haar wanhoop en op de paniek die in haar als een vloedgolf aanzwelt. Op haar totale, niet te bevatten eenzaamheid.
Het is niet alleen dat ze er eigenlijk niet over kan praten. Het is ook dat ze ontdekt dat wanneer ze wél woorden vindt, wanneer ze mensen in vertrouwen neemt en ze om hulp smeekt, die mensen er niet voor haar kunnen of willen zijn. Dat ze plots naar haar kijken met een mengsel van medelijden en walging. Dat ze haar zonder dat ze het weet medicijnen geven die de foetus juist sterker zullen maken. Dat ze plotseling eigenlijk wel met haar naar bed zouden willen – what’s the worst that could happen?
Zo kort geleden nog maar, dacht ik tijdens het lezen. Zo belachelijk kort geleden nog maar, dacht ik tijdens het kijken. Anne Duchesne wordt te elfder ure gered. Een telefoonnummer. 400 francs. Een achterkamer waar ze, liggend op een tafel met haar benen gespreid, geen kik mag geven. We zien alleen haar, de hele tijd, en als het allemaal voorbij is zijn we dankbaar, maar we denken onwillekeurig aan al die levens die niet werden gered.
L’événement draait nu in de bioscoop