Act Up

Deze film, gemaakt door Robin Campillo, bekend als scenarist voor onder anderen de Franse cineast Laurent Cantet, gaat over aidsactivisten in Parijs tijdens de donkerste dagen van de epidemie, begin jaren negentig. De titel verwijst naar het dwingende ritme van de technomuziekstijl die in die tijd populair werd, maar ‘honderdtwintig slagen per minuut’ kan ook slaan op wat er met de kijker gebeurt: meegaan met de cadans van het verhaal is onontkoombaar.

120 BPM is een voorbeeld van urgente cinema, in eerste instantie film als sociale geschiedschrijving over Act Up (Aids Coalition to Unleash Power), de internationale organisatie die in 1987 in New York werd opgericht om druk op politici en de farmaceutische industrie uit te oefenen om haast te maken met vaccins tegen aids en met de behandeling van patiënten. Vervolgens illustreert de maker met grote visuele gebaren hoe de maatschappij gebukt gaat onder tegenstellingen tussen elite en onderdrukten, tussen mensen met geld en macht en mensen die door precies die dingen gemarginaliseerd zijn: junks en prostituees maar ook tieners die zogenaamd afwijkende seksuele voorkeuren hebben. De tragiek is evenwel dat de hoofdpersonen geen tijd hebben voor nobele doelen als cultureel engagement. Zij leven van dag naar dag, strijden om overleving. Voor hen is het bestaan teruggebracht tot de vraag wat de stand van de T4-cellen in hun afweersysteem is.

Sean (Nahuel Pérez Biscayart) is een jonge activist met een grote mond. Op bijeenkomsten van Act Up zit hij ergens op de achterste rij, maar wanneer de organisatoren, onder wie Sophie (Adèle Haenel), iets zeggen wat hem niet zint, laat hij luid van zich horen. Het gaat hem te langzaam, hij wil meer actie. En dat gebeurt ook: Act Up organiseert een inval bij een bedrijf dat onderzoek doet naar aidsremmers maar dat kennelijk laks is als het gaat om het publiceren van de resultaten. Het doel is het overbrengen van de boodschap: de tijd dringt.

Bijzonder treffend zijn de scènes van een inval bij een middelbare school. Sean en zijn collega’s verstoren de lessen om de leerlingen bewust te maken van de gevaren van onbeschermde seks. Een leraar, bezig met een vertoog over de Franse literatuur, is woedend, net als de directeur van de school die zonder blikken of blozen zegt: ‘We zijn tegen het verstrekken van condooms aan de leerlingen, omdat dat hen zal aanzetten tot seks.’

Zo ging het in die tijd, laat 120 BPM zien. Maar de film doet meer dan dat. Langzaam, bijna ongemerkt, beweegt het verhaal van groot naar klein, naar het verschrikkelijke drama dat zich in het leven van Sean voltrekt. Hij gaat dood, maar hij is smoorverliefd. T4 is naar de klote, oké, maar in hem brandt het verlangen naar het hoogtepunt, naar de euforie die de breakbeat in de danceclubs biedt, maar ook naar het zoete moment met zijn lover in de nacht. Zoveel leven zien we in 120 BMP, de dood komt dan als een onverteerbare perversiteit.