Joost de Vries – Deze afsluitende aflevering werd bekeken bij mij thuis, met alle bloggers op de bank. Er waren pannenkoeken gebakken, er waren Festini-perenijsjes en Radler-biertjes. Het was fijn zo direct te merken welke emoties werden gedeeld: bijvoorbeeld een totale verveling bij de verhaallijn van de kinderen rond Bran Stark, een verhaallijn die na vier seizoenen nog steeds nergens op slaat, of in ieder geval niets toevoegt aan het grotere verhaal. De visioenen van Bran zijn uitgekomen, ze zijn aangekomen bij de rode boom uit zijn droom, waar ze worden aangevallen. Door skeletten. Natuurlijk zijn we met white walkers en draken wel wat gewend, maar skeletten die uit de grond opstaan, voelde ineens aan als stijlbreuk. Alsof er bij Harry Potter ineens ufo’s landen.
Er was een collectieve verbazing behind the wall. Waar Jon Snow uiteraard faalt Mance Rayder te vermoorden, maar wordt gered door een enorme hoeveelheid ridders te paard, die met verrassend gemak de Free Men of the North tot overgave dwingen. Rohan! riep ik. Maar van wie waren deze ruiters? Van Stannis Baratheon en zijn Uienriddervriend. Waarom was hij naar the Wall gekomen? Waarom stond Mance Rayders mond zo scheef? Had hij het koud of heeft hij een TIA gehad? Het werd nooit uitgelegd, al zagen we Carice/Melisandre naar Jon Snow staren en als ze zo naar je staart, dan betekent dat meestal dat ze bloedzuigers op je edele delen wil stoppen. Maar duidelijk is dat the Wall in seizoen 5 een grotere strategische rol zal spelen.
En er waren twee momenten waarop het geheel stilviel. Of tenminste: bij de epic vechtpartij tussen Brienne of Tarth en The Hound, die elkaar ergens bij The Vale toevallig tegen het lijf lopen. Brienne herkent Arya, The Hound wil haar niet afstaan, precies het soort gevecht ontstaat waarvoor je naar de serie kijkt. Wie gaat er dood? ‘Ze mogen allebei niet dood!’ werd er geroepen op mijn bank, maar de showrunners maakten de keuze voor ons. Brienne trapte The Hound in zijn kruis, hij deed bij haar hetzelfde, maar hij eindigde uiteindelijk in een ravijn, met een afgebeten oor en een dijbeen dat door zijn huid heen stak.
De aflevering heette The Children en in elke verhaallijn leken kinderen, jong en oud, hun kinderlijkheid op te geven. De kinderen rond Brann die zich opofferen; Jon Snow die voor het eerst in jaren zijn vaders naam gebruikt om Stannis naar hem te laten luisteren; Cersei die nog eens tegen haar vader Tywin schreeuwt dat ze niet uitgehuwelijkt wil worden en om hem extra te krenken vertelt over haar incest met haar broer Jaime (een geweldig geacteerde scène door Charles Dance en Lena Headley); Jaime die Tyrion helpt ontsnappen van death row, maar niet voor hij hem vastpakt en hem een kus op zijn wang geeft (ik zeg het nog een laatste keer: Game of Thrones’ grote kracht dit seizoen is dat het persoonlijker is geworden). En dan natuurlijk hebben we Arya nog, die al lang Arya niet meer is. Zelden zag ik een meisje met zo’n doffe, dode blik in haar ogen. Alsof alle hoop op een beter leven, familie, veiligheid, was opgegeven. Ze vond de langzaam creperende Hound in het ravijn en gunde hem geen genadevolle dood, terwijl hij erom smeekte. Ze liep weg, liet hem aan zijn lot en zijn gedachten over, alsof ze nu al volleerd is in de verschillende smaken en variaties waarin wraak opgediend kan worden. En vertrok naar Braavos. Valar morghulis.
En dan was daar het problem child van dag 1: Tyrion. Hier viel op mijn bank de langste stilte. Bevrijd door Jaime zwierf hij door het kasteel, waar hij Shae aantrof in zijn vaders bed. Waarschijnlijk had Shae gedaan wat ze moest doen om te overleven, de enige manier die ze kende, maar ze greep naar haar mes, Tyrion naar haar ketting en hij wurgde haar. Om daarna met Joffrey’s kruisboog op zoek te gaan naar zijn vader Tywin, en die te vinden op de wc. Sic semper tyrannis.
Niña Weijers – Weerspiegelt het einde van een mens het leven dat hij heeft geleid? Tywin zit op de wc als zijn dwergzoon hem neerhaalt met een semi-automatische kruisboog (was dat trouwens niet het speeltje van Joffrey, waarmee hij twee seizoenen geleden die arme Ros omlegde?). Het ziet er bepaald lullig uit; een ironisch einde voor een man die iedere vorm van lulligheid bij leven verafschuwde. Toch past het ook wel bij hem, vermoord worden door zijn eigen zoon. Zoals Cersei in die fenomenale scène eerder in de aflevering al tegen hem zegt: hij is zó bezig te concipiëren hoe de Lannister-bloedlijn kan worden voortgezet dat hij niet meer ziet wat er werkelijk gaande is. En personages met een blinde vlek, of een overschot aan abstracte idealen voor de toekomst, die worden in deze serie over het algemeen omgelegd. Het overkwam de hoogmoedige Oberyn nog niet zo lang geleden, toen hij wraakzucht (‘You raped her, you murdered her…’ et cetera) liet prevaleren boven simpel lijfsbehoud, het overkwam psychopaat Joffrey die überhaupt stekeblind door het leven ging; en het overkwam natuurlijk de vermoorde Starkjes, met hun buitenproportionele ethische besef. Alleen de echte pragmatici overleven (als ze geluk hebben) – wat dat betreft heeft dead-eyed Arya dit seizoen haar kansen exponentieel doen toenemen. Net als haar grote zus, overigens, die ik graag nog even had zien shinen in haar nieuwe hoedanigheid van femme fatale, deze laatste aflevering. Maar goed, de zoon die zijn eigen vader vermoordt. Dat kenden we natuurlijk al van Oedipus, met het subtiele verschil dat die met zijn moeder trouwde, terwijl Tyrion de zijne al om zeep had geholpen toen hij uit haar baarmoeder kwam. Met de moord op zijn vader wordt hij dan eindelijk de moordenaar voor wie hij, door diezelfde vader, altijd is uitgemaakt. Heel clean eigenlijk. Freud had er vast z’n vingers bij afgelikt.
Nina Polak – De kinderen, ja. Gespiesde kinderen, verkoolde kinderen, kinderen aan kettingen, genadeloze en moordende kinderen – de obsessie van deze aflevering met gekwetste en muitende jeugd lijkt de belofte in te houden dat er ruim baan wordt gemaakt, dat oude patronen doorbroken zullen worden. Een nieuwe orde loert. Je kunt kinderen namelijk niet voor eeuwig temmen. Dat heeft Tywin geweten, net als die oude Hound, die toch steeds vaderlijker werd. En zelfs The Mother of Dragons, die haar eigen jeugd ziet bezwijken onder grote verantwoordelijkheden legt met pijn in het moederhart haar losgeslagen adolescenten aan ijzeren banden. ‘This will backfire on you, Daenerys, Breaker of Chains!’ zo profeteerde iemand bij ons vanaf de bank.
Het lijkt me vanuit de tabula rasa-optiek ook onvermijdelijk dat de hoer Shae het leven moest laten, als symbool voor Lannister-corruptie, uitgesmeerd over het hypocriete bed van Tywin. Dat Tyrion hem op de plee in buik en hart schiet (te tam voor GoT-standaardsmaar in character voor Tyrion) is passend – hij zet zijn vader immers levenslange vernedering betaald – maar ook wel een beetje melig. Veel sterker is de doorbraakscène van Cercei, waarin ze zich eindelijk van haar juk ontdoet en zich helemaal overgeeft aan haar verlangen, verkeerd of niet. De hongerige kus die daarop volgt is legendarisch, ik kon het niet helpen me af te vragen of dit de beruchte verkrachtingsepisode in een ander perspectief zet. Is alles vergeven en vergeten?
Wat was het overigens mooi geweest als Brienne en Arya er samen op uit waren getrokken, galopperend, kibbelend, fikkies stokend. Te correct natuurlijk, te romantisch: Arya’s blik staat inderdaad op lone wolf. Ze heeft geen ouderfiguren meer nodig. Ze heeft Sting, of nee, Needle, ze heeft haar ijzeren munt en ze heeft de horizon. Net als Tyrion trouwens. Hij zit er minder comfortabel bij in zijn kist met luchtgaten, maar zijn koers is hetzelfde: de Vrije Steden. Ik wil er ook naartoe.