Aflevering 3 - The High Sparrow

Joost de Vries – Metaforische vaders en zonen

Meteen vijf minuten onderweg in de nieuwste aflevering, High Sparrow, zie je al dat er een andere regisseur aan het werk is. Mark Mylod, in dit geval. Zijn tempo ligt lager dan in de eerste twee afleveringen (van Mark Slovis) en daar kun je alleen maar dankbaar voor zijn. Voor een serie met tientallen personages loont het als sommige (Jaime, Daenerys) af en toe worden genegeerd, zodat de scènes met de andere personages meer gevoel en diepgang kunnen krijgen.

Je merkt het meteen in de vrolijke morning after van de huwelijksnachtscène. Na al met koning Joffrey (winnaar Nick Carter-omstreeks-1998-lookalike-contest) getrouwd te zijn geweest, huwt Margaery nu koning Tommen (winnaar Nick Carter-omstreeks-1996-lookalike-contest). Tommen is dolblij, een tedere veroveraar, hij vraagt of hij haar geen pijn deed, of het niet te snel was. Margaery lijkt wel wat gewend, maar ze complimenteert haar leeuw, om hem vervolgens een welp te noemen – want immers, waakt zijn moeder Cersei niet over hem alsof hij nog een jonkie is?

‘Maar’, zegt hij, ‘nu ben ik toch een man’, en die ene oogbeweging die hij maakt wanneer hij het woord ‘man’ uitspreekt, wijzend naar de plek in het bed waar zij zojuist lag, komt het dichtst in de buurt bij onschuld zoals je die in deze serie zult tegenkomen. Onschuld die meteen wordt afgestraft, want kort daarna zien we Tommen al proberen zijn moeder Cersei weg te sturen van King’s Landing, wat precies is wat Margaery wil, die niet op haar invloed zit te wachten.

Regisseur Mylod keert in deze aflevering ook terug naar het overkoepelende thema van de serie, namelijk dat de zonden van de vader doorwerken op de zoon. Dan hebben we het over metaforische vaders, want de letterlijke vaders – de Ned Starks, de Tywin Lannisters – zijn inmiddels allemaal dood. Dus kent elke scène een mentor-leerling-opbouw, waarin overal lessen en fouten worden doorgegeven: Brienne of Tarth vertelt haar schildknaap Podrick over hoe het was om als lelijke bonenstaak op te groeien (pubertijd in Westeros is net zoiets als je pubertijd hier, maar met iets meer onthoofdingen) en belooft hem te trainen als ridder. Arya moet smeken en zeuren om hetzelfde treatment te krijgen van het moordenaarsgilde, maar het lijkt erop alsof Jaqen H’ghar haar zal aannemen als protegé. Stannis ontfermt zich enigszins over de kersverse Night’s Watch-commandant Jon Snow (terwijl Jon Snow op zijn beurt de piepjonge Olly noemt als potentiële opvolger). Je bent net zo koppig als je vader, zegt Stannis. En net zo eervol.

Dat is een compliment, zegt Jon Snow.

Nee hoor, zegt Stannis, het kostte hem zijn kop.

En Littlefinger ondertussen vertelt Sansa dat hij haar wil uithuwelijken aan de zoon van de nieuwe heerser van Winterfell, Ramsay Bolton; ze gruwt, want zijn vader heeft haar broer vermoord, maar slikt haar tranen vlug in. Ze leert snel van Littlefinger: als ze wraak wil moet ze het slim spelen, ‘revenge is a dish best served cold’, zoals het motto van House Klingon luidt.

Je zou het nog wel eens vergeten, maar eigenlijk is Game of Thrones een Bildungsroman. Als het eerste deel start zijn de meeste personages, al schat je ze op tv snel jaren ouder, zo’n zestien, zeventien. Zoals andere kinderen aap-noot-mies leren, zo leren de kids in Westeros Vertrouw niemand, Geen goede daad blijft onbestraft, en Voor wat hoort altijd wat. Die lessen zijn het eeuwig terugkerende thema, maar dit seizoen lijken ze toch weer andere verschijningsvormen te hebben.

Verder: Cersei zoekt een alliantie met de fundamentalistische beeldenstormers van de High Sparrow, wat een match made in hell moet opleveren.

Fun fact: ik schreef ‘Jaqen H’ghar’ in één keer goed.

Philip Huff – Bad idea, girl

Seizoen 5, kunnen we wel stellen, begint rustig, reflectief, langzaam. En dat is niet verwonderlijk, want het testosteronniveau ligt heel wat lager dan in de vorige seizoenen. Arya, Cersei, Sansa, Daenerys, Jon Snow (een meisje met een baardje hoeveel hoofden hij ook afhakt) en Melissandra – in bijna elke arena speelt een vrouw nu de hoofdrol. En niet Deanerys maar Cersei is tot nu toe de speelster met de meeste afgelegde walk and talk-kilometers in de benen. Ook dat is niet gek: nu Tywin dood is, Tyrion verbannen en Jaime vertrokken, is zij degene die de Lannister- en King’s Landing- en dus de Game of Thrones-kar moet trekken.

Maar welke kant op?

Het seizoen begon met Cersei, met die flashback van haar bezoek aan de heks op het land van haar vader. Ja, zei de heks tegen de jonge Cersei, ze zou koningin zijn, maar slechts even, en na haar zou een mooiere koningin komen, met meer kinderen, die langer zou regeren.

Margaery, denkt die arme Cersei nu. Onterecht, natuurlijk. Maar wijn is duidelijk geen medicijn tegen stupiditeit. Want Game of Thrones zou Game of Thrones niet zijn als het niet zo overduidelijk zou zijn dat dat wat overduidelijk lijkt, overduidelijk niet het overduidelijke is. Met andere woorden: Daenerys wordt natuurlijk de koningin van Westeros, sterker nog: zij zal zélf op de IJzeren Troon zitten, in plaats van haar man (welke man? Go Khaleesi!). Het tijdperk van mannen in Game of Thrones lijkt sowieso voorbij: er is toch niemand die in de slagingskans van Stannis Boratheon gelooft en op de troon zit nu een jongetje, bespeeld door niet één maar twee vrouwen.

Deze aflevering was de queen mother vooral bezig met het bewapenen van een nieuwe priester, de Hoge Spreeuw, omdat, zoals ze het zelf zei, ‘geloof en de kroon de twee pilaren zijn die de wereld omhoog houden’. En als de ene valt, valt de andere ook. Eerlijk is eerlijk: vanuit Cersei’s beperkte blik bekeken, was het was geen slechte zet, in de enige arena die tot nu toe goddeloos was – het Noorden heeft de Oude Goden, Stannis de Heer van het Licht, en aan de andere kant van het water leert ook Arya wat dienen is – iets groters introduceren dan hebzucht en machtswellust alleen. Opium voor het volk. En een machtsmiddel voor de koning: iedereen wil iets hebben, maar iedereen wil ook iets hebben om in te geloven. (‘All men must serve. Faceless Men most of all’, zegt Jaqen H’ghar in deze aflevering tegen Arya. ‘I want to serve’, antwoordt ze. ‘A girl wants to serve herself’, is het duidelijke antwoord van Jaqen H’ghar.) Ook dat geldt, uiteindelijk, voor Cersei, die haar huis wil beschermen om zichzelf overeind te houden.

Zo komen we bij Ser Jorah Mormont, Daenerys’ vroegere helper en samen met de Uienridder het enige personage in de serie dat een koning of koningin dient omdat hij in hem of haar gelooft, niet omdat hij of zij macht heeft (Stannis had vier schepen en een halve paardenkop, Davos financierde zijn leger met een spetterende ‘maar-ik-geloof-in-hem’-speech, en Daenerys was toen Jorah haar ontmoette nog een kind. Zonder poppen). Grappig genoeg maakt Daenerys als koningin in Jorah’s afwezigheid morele fout na morele fout, misschien heeft zij de ogen van Jorah nodig om boven zichzelf uit te stijgen, om meer te zijn dan haar eigen machtsbehoud (vorige week die kop afhakken? Bad idea, girl!). Jorah’s rol in de aflevering van afgelopen zondag was nog maar klein: hij zat dronken en verloren in een kroeg met niets om in te geloven tot hij Tyrion zag, zijn sleutel tot de poort van Meereen (denkt hij), Daenerys’ hart en haar sleutel tot Westeros. Jorah slingerde het kleine, pratende bierfust (zou al die alcoholzucht genetisch zijn? Of door slecht vaderschap gekomen? Of door desillusie, zoals bij Jorah?) over zijn schouder en impnapped hem om terug te kunnen naar de vrouw in wie hij gelooft om de juiste orde in het land te herstellen.

Ik denk dat we volgende week meer van deze nobele ridder kunnen verwachten.

Jan Postma – Tyrion mag op audiëntie

Tyrion: ‘I have to get out of this wheelhouse.’

Varys: ‘Volantis is a large city.’

Tyrion: ‘I have to get out of this wheelhouse.’

Varys: ‘The likelihood of you being spotted here increases a hundredfold.’

Tyrion: ‘Hmm. I have to get out of this wheelhouse.’

Tyrion en Varys zitten nog altijd in de kar die hen naar Daenerys moet brengen. Het is een nogal zeldzaam vervoermiddel: het interieur lijkt groter dan het exterieur, maar misschien is dat optisch bedrog, misschien is hij van binnen ingericht voor een dwerg terwijl dat van buiten nergens aan af te lezen valt. Hoewel het als kijker moeilijk is om in te schatten hoe lang ze nu werkelijk onderweg zijn, is duidelijk dat Tyrion langzaam gek wordt van verveling. Hij schuift het luikje voor het raam eindeloos heen en weer, zijn ogen gericht op een leegte halverwege het glas en het landschap erachter – de blik van een tiener in de bus terug van wintersportvakantie, ergens ter hoogte van een bijzonder oninteressant stukje Noord-Frankrijk.

‘I have to get out of this wheelhouse.’

Ja, ja. Nu weten we het wel. Tyrion krijgt zijn zin, en hij en Varys trekken de stad in. Ze luisteren even naar een knappe zeloot en vervolgen dan hun weg naar een hoerenkast waar een vrouw verkleed als blootgebilde drakenmoeder goede zaken doet. Tyrion laat zijn oog vallen op de meest sceptische prostituee – wat een prachtig idee, ik verzin het niet – die hij zonder veel moeite weet te verleiden. Maar nog voordat hij opstaat om met haar te gaan, wordt hij overvallen door een golf van melancholie. Als hij even later zijn hoofd en zijn blaas staat te legen is het niemand minder dan Ser Jorah, de man met de blik van een gepijnigd vogeltje, die een lus over Tyrions hoofd doet. Even vrees je dat hij hem direct ophangt, maar dan zegt hij: ‘I’m taking you to the queen.’

Fade to black.

Daar gaan we weer. Even dacht ik dat hij Cersei of Margaery bedoelde – hij zei tenslotte ‘the queen’, niet ‘my queen’ – maar toen besefte ik dat Dany hem wegstuurde omdat hij verslag uitbracht aan Varys (die moet hij dan toch ook hebben gezien? Of zou hij, bij gebrek aan Facebook, niet weten hoe Varys eruitziet?) en niet aan de Lannisters. Godzijdank, je zou er toch niet aan moeten denken dat Tyrion wederom in handen van zijn zus zou vallen. Niet alleen omdat het je doet vrezen voor zijn leven, vooral omdat dat toch een gepasseerd station is. Dus ga ik er maar vanuit dat Jorah een wit voetje bij zijn grote liefde wil halen. Mocht dat zo zijn, dan verandert er weinig. Misschien kunnen ze het wel goed met elkaar vinden. Jorah is meer een romanticus, Tyrion is cynischer, maar beiden hebben melancholische neigingen en zijn ze zich overdreven bewust van de tragiek van hun respectievelijke situaties. Tyrion vervolgt dus hopelijk gewoon zijn weg naar Dany, vastgebonden en zonder alcohol, duidelijk een stuk minder comfortabel dan voorheen, maar hé, hij is wel voorgoed verlost van dat ‘fucking wheelhouse’.

Beeld: ‪Dean-Charles Chapman als Tommen Baratheon‬ en Lena Headey als zijn moeder Cersei Lannister (HBO)