Joost de Vries – Je suis Sansa
Voordat ik de nieuwste Game of Thrones-aflevering keek (zes al weer), keek ik de laatste aflevering van Mad Men. De aller-allerlaatste. Toen het laatste shot ophield en de aftiteling begon, staarde ik een half uurtje voor me uit, redelijk leeg, opgelucht melancholisch. Daarna ben ik alle recaps en analyses van de aflevering gaan lezen. Ik hield ervan: van Mad Men, van elke aflevering en elk personage en alle foute bakkebaarden en acrobatenoverhemden die verschenen naarmate de jaren verstreken. Dit afgelopen decennium is er geen andere serie geweest wiens personages je zo gissende liet naar waarom ze deden wat ze deden – ook nu weer liepen de meningen totaal uit elkaar over de vraag of het einde van Don Draper en co. cynisch of oprecht was. Mad Men: it’s the real thing.
In Game of Thrones weten de personages wel altijd wat ze doen en waarom ze het doen – ze zijn alleen spectaculair slecht in het inschatten van de consequenties van wat ze doen. Voorbeeld: Sansa maakt zich op voor haar huwelijk met Ramsay Bolton, sadist extraordinaire. Ze baadt zich en wordt impliciet bedreigd door Ramsay’s tortelduifje Myranda, die haar haar wast. ‘Pas op voor Ramsay, als je hem verveelt, wordt hij nasty.’ Sansa ziet haar verhalen aan voor wat ze zijn: jaloezie. Haar antwoord is het meest resoluut en zelfovertuigd als ze ooit heeft geklonken. ‘I am Sansa Stark of Winterfell. This is my home. You can’t frighten me.’ Heel goed. Je suis Sansa. Ze beseft haar naam, haar plek, haar kracht. Maar de consequenties? Ze trouwt met Ramsay; misschien dacht ze hem te kunnen controleren, manipuleren, hij leek zo verlegen tegen haar toen ze hem ontmoette. Maar als de sobere huwelijksceremonie meer van een uitvaart weg had, dan heeft de huwelijksnacht meer van een executie weg: en Theon mag kijken. Moet kijken zelfs. Eens te meer zie je in Game of Thrones meer ongemakkelijke seks tussen tieners dan je in drie weken Lloret de Mar kunt doen.
Die scène viel tegen. Game of Thrones is op z’n best als je de gruwel niet ziet aankomen. Ned Starks onthoofding, de Red Wedding, Tywin op de plee. Deze verkrachting zag je van heel ver aankomen en was daardoor verrassend… saai? Hetzelfde geldt voor Jaime en Bronn in Dorne. Ze sluipen de stad binnen, vinden dochter/nichtje Myrcella, vechten met de Sand Snakes, en worden gearresteerd. Alsof we dat niet van honderd meter aan zagen komen. Net als dat we allemaal wel wisten dat Tyrion en Ser Jorah niet Khaleesi’s hof zouden halen zonder opgepakt te worden door slavenhandelaren. Als een serie zoveel aandacht besteedt aan het wel of niet openen van de gladiatorspelen, dan weet je heus wel dat een van de hoofdpersonen in het Colosseum zal belanden. Strength and honour. We mortals are but shadows and dust, Maximus.
Voor verrassingen biedt dit seizoen vooralsnog alleen King’s Landing soelaas. Na een waarschuwing te gehad te hebben van granny badass Olenna Tyrell (‘Niet slim mijn kleinzoon te arresteren door je godsdienstpolitie als je ons goud en graan nodig hebt’) laat Cersei nu koningin Maergery oppakken. Of laat ze dat helemaal niet gebeuren? Heeft ze de ‘Sparrows’ wel onder controle? Gaan we dit seizoen weer een nieuwe koning krijgen?
Wiegertje Postma – Titelverklaring
Unbowed, Unbent, Unbroken – had er een nog minder passende titel gevonden kunnen worden voor een aflevering die ermee eindigt met dat één van de heldinnen op haar huwelijksnacht verkracht wordt door de psychopaat waar ze net mee heeft moeten trouwen? Terwijl haar aangenomen broer moet toekijken? Little Miss Sunshine, misschien. How Sansa got her groove back. TROS muziekfeest op het plein. Oké, er is misschien een aantal nog minder gepaste titels te vinden, maar veel zijn het er niet.
Het internet is, net als jij Joost, over het algemeen niet erg te spreken over het einde van Unbowed, Unbent, Unbroken. Minstens één site heeft zelfs bezworen om Game of Thrones niet meer te bespreken of te promoten. Sansa is nu de derde vrouwelijke hoofdpersoon die verkracht wordt, en critici hebben er weinig vertrouwen in dat het deze keer méér oplevert dan de vorige twee keer. Hun verkrachtingen lijken geen enkele impact gehad te hebben op Dany of Cersei, waardoor het er blijkbaar alleen ter shockeffect ingeschreven is. Critici zien datzelfde nu weer met Sansa gebeuren, en dat siert de serie niet. Je kunt dat saai noemen, of kwetsend. En misschien vooral: lui.
Ik zie het probleem wel, maar wacht even op wat er verder met Sansa gebeurt voordat ik boos of teleurgesteld ga wezen. Door haar aan Ramsay Bolton te koppelen hebben de schrijvers (van de serie, in de boeken botviert Ramsay zich op een heel ander bruidje) ervoor gezorgd dat er niet veel anders kon gebeuren dan dit. Ik koester de misschien wat ijdele hoop dat Sansa (hopelijk met hulp van Theon, die deze aflevering weer even Theon mocht heten) haar gram haalt. Het kan goed dat Weiss en Benioff gewoon holle sadisten zijn, maar ik kies ervoor voorlopig in de waan te blijven dat Sansa zich een weg naar boven aan het klauwen is. Dat dat moment van kracht en zelfbewustzijn tegenover Ramsay’s minnares wat betekende. Maar misschien ben ik wel naïever dan Sansa circa seizoen 1, in dezen.
Arya is deze week ook een nieuwe levensfase ingegaan. Met minder seksueel geweld, maar beduidend meer afgesopte doden. Arya begint het lijken schrobben zonder vragen te stellen stilletjesaan zat te raken. Haar lichaamstaal schreeuwt het uit dat er nog te veel boze puber in haar zit om echt deel uit te maken van de Faceless Men. Ze kan niet niemand zijn. Wel zet ze een eerste stap in die richting. Haar norse schrobbuddy vertelt aan Arya haar levensverhaal, waaruit blijkt dat ze veel gemeen hebben. Arya licht op – herkenning! – maar helaas: ‘Was that true, or a lie? Did you believe every word I said?’ Jaqen H’ghar onderwerpt Arya aan een leugendetectortest à la Game of Thrones – als ze een klein beetje liegt over wie ze is, krijgt ze een lel van een zweep. Ned Stark stierf in een gevecht – KLATS – ze vermoordde een staljongen door een zwaard in zijn rug te jassen – FLETS – ze haatte The Hound – TANG.
Tegenover Jaqen en de Many-Faced God moet ze goudeerlijk zijn – net als in haar leugens, leert ze. Tegen een doodziek meisje dat naar The House of Black and White komt liegt ze een eerlijk, troostend verhaal dat niet in dienst staat van haarzelf. Arya overhandigt het meisje zelf de gifbeker. Dat levert haar een antwoord op de vraag waar al die schoongeboende lijken naartoe gaan op, én een tour door misschien wel de mooiste set van Game of Thrones tot dusver. Jaqen H’ghar leidt haar rond door de enorme catacomben waar de Faceless Men hun gezichten vandaan halen. Ze is niet klaar om niemand te zijn, maar wel om eerlijk en overtuigend iemand anders te zijn. Het is trouwens echt niet te hopen dat we daardoor Maisie Williams’ geweldige snuit kwijt zijn.
Philip Huff – A Littlefinger in everything
Deze week weinig tot geen grapjes, lieverds. Want ik ben uit mijn humeur. Ik zie een sterfgeval aankomen. En ik heb niet het gevoel dat degene die daarvoor verantwoordelijk is, aansprakelijk zal worden gesteld. Omdat niemand zijn kant op kijkt. Ook wij niet. Er wordt hierboven met geen woord over Littlefinger (Lord Baelish zal ik hem nooit noemen, fuck Lord Baelish!) gerept. (Gerept, ja, niet gerapt, hoewel ik heel graag een Rapservice van MC GoT over Unbowed, Unbent, Unbroken zou zien.)
Het is de gouden regel van elke Walt Disney-film: ‘Always give the audience a character they can root for.’ George RR Martin gaf ons een hele familie: de Starks. Zij zijn onze grondtoon: de opening van seizoen 1, aflevering 1, Eddard Stark, warden of the north, Lord of Winterfell, hakt het hoofd af van een ranger van the Night’s Watch die zijn taak had verzaakt, het schild te zijn dat de mensen van Westeros beschermt – en laten we niet vergeten, de white walkers zijn het enige échte gevaar: winter is coming.
We zijn voor de Starks omdat ze tegen het echte gevaar zijn: kortzichtigheid, machtslust, wreedheid.
‘You understand why I dit it?’ vroeg Lord Eddard aan een jonge Bran.
‘He was a deserter.’
Bran snapte het: niemand dient weg te lopen van de taak die voor hem is weggelegd.
En Eddard leerde zijn zoon ook nog iets over vuile-handenwerk: ‘The man who passes the sentence, should swing the sword.’
We weten allemaal hoe het verder ging: Eddard werd aangesteld als hand of the king en zo werden de Starks het addergebroed in getrokken dat de rest van Westeros is – en begon het verhaal van de tien kleine visjes, of, in Game of Thrones-symboliek: het verhaal van de acht kleine direwolfs (‘Acht kleine wolfjes, die liepen door het veld, moeder zei: wees geen held, blijf toch lekker in dit oude sterke fort, want in Westeros lopen leeuwen rond en die bijten je aan … grauw, grauw, grauw, grauw…).
En inderdaad: Ned is dood, Catelyn, Robb, en ze werden allen vermoord door Lannisters die daarbij niet zelf het zwaard hanteerden. Machtswellustelingen.
En als we de lijn van first-in-first-out bij de Starks doorzetten, zijn Jon en Sansa dit seizoen aan de beurt. Nu Sansa met Ramsay is getrouwd, lijkt de kans dat ze eraan gaat niet gering. En Jon vertrekt over niet al te lang op zijn gevaarlijke Rambo-missie in het noorden, vergezeld van mopperaars en moordenaars (Tyrion zei nog even tegen Jorah over diens vader, de vorige Commander of the Night’s Watch: ‘He was a good man. He was killed by his own men’). Wat houden we dan nog over? Een kreupel kind in een ondergronds bos, met zijn kleuterbroertje.
Littlefinger, die kleine, geniepige, lispelende machtswellusteling, die niets of niemand eert of beschermt en zelf nog geen aardappelschilmesje kan hanteren en schaakt met mensenlevens, zal ook hier weer de hoofdverantwoordelijke zijn zonder dat iemand het weet. En nu hij zowel Stannis als Cercei ‘helpt’, komt hij nog als winnaar – Warden of the North – uit de bus ook.
Mark my words: Stannis zal de Boltons ombrengen (of vice versa), Reek zal Ramsay vermoorden, voor of na Sansa’s dood, en Jon komt wel of niet om in de bittere koude, maar ook volgende week zal niemand van de Starks zien dat hun grootste bedreiging niet de White Walkers zijn, maar Littlefinger. En wie blijft er dan nog over om voor te rooten?
Belangrijk vraagje: staat Littlefinger op Arya’s lijstje?