De grens tussen Litouwen en Belarus staat, als gevolg van de grootste crisis op het Europese continent sinds 1945, weer volop in de belangstelling. De Russische president Poetin dirigeerde dertigduizend soldaten plus allerhande wapentuig naar collega Loekasjenko’s terreurstaat, formeel voor ‘oefeningen’, in de praktijk om vanuit het noorden Oekraïne te kunnen binnenvallen. De Litouwers zijn alert – verschijnen de Russen weldra ook aan de grens met hun land?
Enkele maanden geleden stonden er geen Russische soldaten maar migranten aan diezelfde grens. Die waren daar gedumpt door Loekasjenko, nadat Litouwen was voorgegaan in het bepleiten van sancties tegen zijn regime. Van het humanitaire drama aan de grens zijn verregende spullen en een in allerijl opgetrokken hekwerk nog de stille getuigen. Begin januari telden de opvangkampen in Litouwen nog 3166 ingezetenen, van wie de meesten afkomstig uit Irak en Afrika.
Dat hun situatie als gevolg van Poetins vernietigende geldingsdrang in de vergetelheid dreigt weg te zakken, beseffen de migranten goed – in een aantal van de kampen rommelt het. Onlangs braken in het kamp in Pabrade, veertig kilometer boven Vilnius, relletjes uit. Op smartphone-beelden is te zien dat de oproerpolitie, tussen de containerbarakken door, oprukt en opstandige jongens zich op hun knieën laten vallen, in de sneeuw. Bronnen maken melding van gebruik van traangas en tasers, rapper Japhet, een van de ‘aanstichters’, is overgebracht naar Kybartai.
Geïnterneerde migranten in Medininkai, ten oosten van Vilnius, bij Belarus, roeren zich ook. Het ‘resultaat’ is te zien op een op 2 maart gemaakte video: tien Afrikaanse vrouwen in een barak met de handen op de rug gebonden, sommigen met ontbloot bovenlijf, omdat ze onder de douche vandaan gehaald zijn of uit bed. Anderen hebben gewag gemaakt van beledigingen door beambten.
Giedrius Ranonis, de woordvoerder van de vsat, de grensbewaking die tevens toezicht houdt op de kampen, ontkende en relativeerde de aantijgingen. Hij verzuchtte op LRT Radijas dat de vsat’ers hun uiterste best doen om de verschillende culturen met respect tegemoet te treden en dat het Medininkai-kamp ‘slechts beperkte middelen heeft, maar toch zo veel mogelijk probeert te organiseren’. Zo krijgen de kinderen Litouwse les en mogen migranten sportactiviteiten organiseren.
De snelgroeiende Oekraïense vluchtelingenstroom zal dit alles bespaard blijven.
Het aantal in 2022 getelde doden en vermisten aan de buitengrenzen van Europa, volgens het Missing Migrants Project (IOM): 373