Zou ik beweren dat ‘heel Nederland’ gonst van opwinding over de komende Da Ponte-trilogie van Jossi Wieler, ik zou terecht voor krankzinnig worden verklaard. ‘Jossie wie?’ Albert Verlinde stelde in NRC Handelsblad dat ‘heel Nederland’ het alleen nog maar over de scheiding van Mariska Hulscher had. ‘Mariska wie?’ was mijn eerste reactie – en die van menige abonnee. Al zullen, toegegeven, meer landgenoten Mariska kennen dan Jossi. Maar Verlindes gelijk wordt met de dag groter. Dankzij de NRC die, de stroom volgend, een triviaalhoekje voor hem inruimt. En vooral dankzij de publieke omroep die, na lang en krampachtig doodzwijgen van het commerciële universum (overigens wel de eigen programma’s al indiscreter, sensationeler en platter makend), nu openlijk schepels graan meepikt van de hoempapa die volkse televisie genereert. Zo mocht ‘Mariska wie?’ in de allereerste Pauw en Witteman haar optreden maken om zich te beklagen over de sensatiepers (waarvan ze tot dan profiteerde) en over diezelfde Albert die haar voor h..r had uitgemaakt. En zo laat het ene na het andere publieke programma beelden zien van een vrouw die minimaal een jaar in een Talpa-villa vol camera’s gaat zitten met achterlating van haar kinderen. En wel op het moment dat ze door de heer Gordon gechanteerd wordt om ook het geplande afscheid van die kinderen geen doorgang te laten vinden. Waarmee ze, tot ontzetting van dochtertje, blijmoedig instemt.
Heel erg, absoluut, maar dan kan ik de publieke omroepen nog wel een paar misstanden in opvoeding en gezinsleven aanwijzen. Benevens mannen die met achterlating van hun kinderen… Benevens televisiefragmenten waar de honden geen brood van lusten (en niet eens allemaal van de commercie). De Mol moet zich verkneukelen, helemaal als het Journaal hem laat uitleggen dat betreffende vrouw als een betere moeder uit die villa terug zal keren. Want het kan altijd nog schaamtelozer en schijnheiliger.
Albert Verlinde schreef deze week trouwens wel over dat programma met die villa (‘snel, sprankelend en spraakmakend’), maar niet over de diepe knieval die hij in zijn eigen Boulevard maakte voor die ‘h..r Mariska wie?’ Dat was, zoals ‘heel Nederland’ zag, een gênante vertoning, met als dieptepunt zijn bange vraag of nu de juridische stappen van de baan waren. Hoe dan ook, triviaaltelevisie kom je in de netste programma’s tegen. En nu heb ik in deze nette krant dus ook meegedaan aan publiciteit over Mariska, Albert, Gordon en John.
Daarom even terug naar Jossi. Of liever de zijnen. Documentaires over kunst en cultuur komen er minder: Avro’s Close Up en nps/vpro’s Het uur van de wolf moeten voortaan afwisselen op zondag 19.00 uur (belazerde tijd voor wie van voetbal en kunst houdt). Zeer aan te raden zijn de eerstvolgende twee. Britta Hosman volgde Josse de Pauw bij de wording van zijn voorstelling Volk. Haar documentaire Beter dan leven (15 oktober, Uur van de wolf, vpro) geeft een indringend beeld van een moeizaam proces met een omstreden eindresultaat. Magische scènes in het repetitielokaal wisselen af met de gepijnigde vraag van acteurs om bedoelingen en zekerheden, die De Pauw weigert te geven.
En in die burcht van kunstenaarsautonomie lijkt hij op Auke de Vries, maker van beelden, die de hoofdpersoon is in Ik wil alles aanraken (22 oktober, Close Up, Avro). Ook hij werkt nooit vanuit een idee maar wacht af wat zich ontwikkelt. Deze documentaire van Petra Lataster-Czisch en Peter Lataster gaat niet alleen over (beeldende) kunst, maar is zelf, door combinatie van beeld, geluid, muziek, ritme een geslaagd artistiek (televisie)product. Laat ‘heel Nederland’ kijken.