Kiev – Bij de deur van het zaaltje in het hotel Intercontinental in Kiev breken twee oudere Oekraïense journalisten hun gesprek over socialisme in de wereld van vandaag gehaast af als de drie Benelux-ministers ineens binnen staan. Frans Timmermans trapt af.
Territoriale integriteit, check. Associatieverdrag, check. De-escalatie, check. De vraag ‘Waar staat de Oekraïense regering?’ koppelt de minister aan een vervolgzin die het altijd goed doet: ‘Hoe kunnen we ze daarbij helpen?’
De Benelux praat in Kiev. Cameron en Merkel bellen met Poetin. De Noren zijn actief. Hollande praat. Net als Obama, Kerry, Hague. Praten – of waarnemen – willen ook de Navo, de VN en de tot drie keer toe aan de grens met de Krim tegengehouden Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (ovse). Het is alle hens aan dek in het internationale diplomatieke verkeer rond de onder hoogspanning staande, bijna failliete voormalige sovjetrepubliek.
Het rommelt en broeit op veel locaties. Op het fel betwiste schiereiland zelf heten de Oekraïense legereenheden, door de Russische invasiemacht getergd, bezetters. Hun aftocht wordt geëist. In het Oost-Europese luchtruim oefenen Amerikanen. Een van hun marineschepen heeft zich in de Zwarte Zee gemeld. De Russische kruiser Moskva, vlaggenschip van de Zwarte Zee-vloot, zou naar het Oekraïense vasteland koersen. Op de afvallige Krim maar vooral in oostelijke grensregio’s als Donetsk, Loegansk en Charkov dreigen chaos en provocaties. Volgens westers gezinde politici en commentatoren bewust gecreëerd om geweld uit te lokken. De stabiliteit te ondermijnen. Het binnenrollen van Russische tanks te rechtvaardigen.
Op en rond het Onafhankelijkheidsplein in Kiev zijn ze er wel achter hoe de naam luidt van de kwade genius. ‘Hitler – Sudetenland 1938. Poetin – Krim 2014’ heeft een man op een groot vel geschreven. Elders staat de slogan: ‘Poetin wegwezen’. In The Washington Post schreef Michail Saakasjvili, voormalig Georgisch president, vorige week een soortgelijke waarschuwing: ‘Gezien de recente gebeurtenissen en de internationale reactie daarop blijf ik maar denken dat de geschiedenis bezig is zich te herhalen.’
Op het zachte tapijt van het Intercontinental besluit de Luxemburgse minister de persconferentie door te verklaren dat ‘in het Europa van de 21ste eeuw’ gewapende conflicten ontoelaatbaar zijn. Zijn boodschap: alles moet worden ingezet op het vinden van een politieke oplossing. Over hem, Timmermans, Cameron en Merkel denken Saakasjvili en de activist zonder twijfel: wacht niet te lang, anders gaan ook jullie nog als Chamberlains de geschiedenis in.