Athene – Was de toestand niet zo tragisch, dan zou premier Antonis Samaras een talentvol satiricus zijn. Griekenland, waar haast geen huishouden ontkomt aan enige vorm van depressie, heet in zijn woorden ‘een bastion van stabiliteit’ en steeds weer ‘een succesverhaal’. Het wensdenken heeft bezit genomen van zijn serieuze, grijze gedaante.
‘We laten de recessie achter ons’, sprak hij laatst, ‘en worden weer een normaal land.’ Niet alleen kwetst Samaras zijn eigen samenleving diep door zo’n surreële voorstelling van zaken, ze berust ook op erg willekeurige feiten. De regering voorspelt economische groei, alle anderen (analisten, Oeso, Moody’s) verdere krimp. Een beleggingsonderneming plaatste onlangs paginagrote advertenties in The New York Times, onder de titel: ‘Griekenland is A+’, bewerend dat de Griekse begroting de beste van Europa is. Samaras zwaait zichzelf daarvoor lof toe, ook al moet hij wat cijfers manipuleren en negeren dat de consequentie ervan een ongekende volksverarming is. Ook zegt hij dat meer noodhulp niet nodig is.
Samaras is erg optimistisch. ‘Voor een klein deel is dat gerechtvaardigd’, zegt George Pagoulatos, hoogleraar economie, in een chic café. ‘Nooit eerder vond er in de ontwikkelde wereld zo’n snelle budgettaire consolidatie plaats – van min vijftien procent richting het nulpunt. Maar het is te streng. Er is in vier jaar bezuinigd waar minstens zeven jaar voor nodig was. De hervormingen zijn belangrijk, maar overambitieus, veelal met averechtse uitwerking: ze verstikken groei, inkomens en productiviteit, en uiteindelijk de maatschappij. De economie is een kwart gekrompen. Griekenland is niet klaar voor de financiële markten, maar Samaras’ intentie is psychologisch van aard: teken van herstel geven.’
Dat Samaras Grieks herstel suggereert kan bij Pagoulatos’ medehoogleraar Yanis Varoufakis enkel op venijn rekenen: ‘De narigheden zijn eindeloos’, meldt hij vanuit de VS. ‘Sinds 2012 zijn de investeringen met achttien procent gedaald en de kredietverlening met twintig procent; de mate van werkloosheid laat zich het best vertellen door John Steinbecks roman The Grapes of Wrath. Alleen armoede, schulden, zelfmoordcijfers en nazisme groeien momenteel. Pensioenen tot een onleefbaar niveau terugbrengen is geen hervorming maar wreedheid. Dat “Griekse succesverhaal” is niets meer dan het besluit de waarheid te verdraaien. Zelfs het begrotingsoverschot bestaat niet; de regering telt geen rentebetalingen mee. Het ergste is: onze leiders liegen bewust, cynisch, met het grootste democratisch tekort in naoorlogs Europa tot gevolg.’