New York – In Arizona moesten vorige week tienduizenden kiezers in de Republikeinse en Democratische primary soms meer dan vijf uur wachten voor ze hun stem konden uitbrengen. Wegens bezuinigingen was het aantal stemlokalen met zeventig procent teruggebracht.

Duizenden tot voor kort onafhankelijke kiezers die zich op het laatste moment als Democraat geregistreerd hadden, mochten zelfs helemaal niet stemmen. Deze vermoedelijk merendeels Sanders-stemmers stonden niet in ‘het systeem’.

Het was niet voor het eerst – denk aan de misstanden van 2000 in Florida – dat zoiets simpels als stemmen in de VS in de soep liep. Een groot deel van de chaos is toe te wijzen aan technologische defecten en slechte beleidskeuzes, maar er komen tijdens deze primaries wellicht grotere democratische defecten aan het licht – bijvoorbeeld als de volgende twee scenario’s uitkomen.

Neem de verkiezingen bij de Democraten. Nu Bernie Sanders daar in de laatste vijf staten met grote overmacht heeft gewonnen, is het nog altijd mogelijk dat hij de nominatie wint. Daartoe dient hij allereerst in de resterende achttien staten 57 procent van de stemmen te winnen. Niet aannemelijk, maar wel mogelijk. Sanders zou dan meer delegates hebben gewonnen, maar heeft dan niet per se de nominatie op zak, want de Democratische Partij kent het fenomeen ‘super delegates’ – partijfunctionarissen en volksvertegenwoordigers (gouverneurs, senatoren, leden van het Huis). Zij mogen zelf weten op wie ze stemmen, ongeacht de uitkomst van de reguliere primaries, en ze zouden Hillary Clinton alsnog de nominatie kunnen schenken. Dat zouden de Bernie-stemmers niet leuk vinden.

Ook bij de Republikeinen doemt een dergelijk scenario op, alleen lijkt de kans daarop iets groter. Dit kan gebeuren: Donald Trump wint de meeste delegates, maar niet genoeg (1237) om de nominatie rechtstreeks te ontvangen. Naar Republikeins gebruik volgt dan een contested convention, waarop de delegates vrij zijn hun stem uit te brengen op de kandidaat naar hun keuze. Een delegate uit Michigan, een staat waarin Trump won, kan op de conventie dus op Ted Cruz of John Kasich stemmen, en zelfs op een ter conventie voorgedragen kandidaat. Mensen als Paul Ryan en Mitt Romney worden al genoemd. Gezien het onverholen dedain dat het Republikeinse establishment heeft voor Trump, is het denkbaar dat hij zo alsnog de nominatie ‘verliest’. Dat zouden de Trump-stemmers niet leuk vinden. Naar verluidt heeft de politie van Cleveland, waar de Republikeinse Conventie van 18 tot 21 juli zal plaatsvinden, al om extra materiaal verzocht tegen rellen.