Als we goed geïnformeerd zijn, heeft Wijers het allemaal bedacht, dol als hij is op ,win-win-situaties’: milieu is leuk, maar alleen als het goed is voor het bedrijfsleven. (Onthullend taalgebruik van premier Kok: ‘Wij, de BV Nederland.. ’). Een ander tracé, naast het Groene Hart, zou wel eens twee jaar extra voorbereidingstijd kunnen kosten. Twee jaar! Nee, dan missen we onze aansluiting op Europa. Dan maar snel een besluit nemen dat definitief de vormgeving van pakweg een kwart van Nederland bepaalt. De keuze voor de HSL door het Groene Hart betekent immers dat er definitief gekozen wordt voor het verder volbouwen van de Randstad, in plaats van de rest van Nederland bij die (succes)volle Randstad te betrekken. - Overigens komisch dat die paar minuten reistijd voor NS en regering zo belangrijk zijn, terwijl de NS de reistijd tussen Amsterdam en Hilversum onlangs met tien minuten verlengde. Maar dit terzijde.
Voor wie er niet geregeld komt: ja, het Groene Hart is een prachtig gebied. Weilanden, boerderijen, molens, sloten, kronkelweggetjes. Er is een vreemde beweging in Nederland gaande om gebieden pas het behouden waard te noemen als er een sticker ‘Natuurgebied’ op kan.
Sinds het kabinetsbesluit speelt minister De Boer de held. Terwijl ze nota bene een kamermeerderheid achter zich had voor het alternatieve tracé. Er zijn twee mogelijkheden: of de minister heeft zo weinig verstand van ruimtelijke ordening. milieu en politiek dat ze werkelijk geloof dat ze een overwinning heeft behaald door die kamermeerderheid niet te verzilveren; of ze is de voetveeg van het kabinet, moest buigen voor Kok, en laat zich vervolgens als joker inzetten. onder het motto: als de milieuminister nu maar vaak genoeg zegt hoe blij ze is, moet iedereen er wel van overtuigd raken hoe fantastisch dit besluit is voor het milieu.
En nu maar hopen dat de Tweede- Kamerfracties van D66 en PvdA er niet in trappen. Hoe lang denken beide partijen hun achterban nog zoet te kunnen honden door op de bühne hoog op te spelen en op het momentsuprême bakzeil te halen? Zelfs bij de VVD zit theoretisch enige ruimte, nu VVD'er Nouwen zich in zijn hoedanigheid van ANWB-directeur opwerpt als hartstochtelijk pleitbezorger van het Groene Hart (vanwege de recreatie) en de VVD-locoburg- emeester van Den Haag woedend is dat de HSL geen stop krijgt in Den Haag. Samen met het CDA, dat zich tegen de route door het Groene Hart keert vanwege de gedupeerde tuinders, zijn er onverwacht allianties mogelijk. Te vrezen valt echter dat de regeringspartijen prioriteit geven aan de vrede in de coalitie.
Ach, uiteindelijk moet het hier natuurlijk helemaal niet over gaan. De pest van alle grote projecten waarover dit kabinet in no time beslissingen nam - uitbreiding Schiphol, Betuwelijn, A73 - is nu juist dat het nooit ging over de vraag of het überhaupt wel moet, maar slechts over plek A of plek B. Waarom een HSL aangelegd als deze vooral dient om Schiphol extra klanten te bezorgen? Waarom het geld niet besteed aan een supertrein naar Groningen (Amsterdam- Groningen in veertig minuten, het is mogelijk), waardoor ook de woningbouw en de werkgelegenheid die kant op kunnen, in plaats van de Randstad nog verder vol te plempen? Omdat het kabinet als de dood is politiek te bedrijven. Even aangenomen dat politiek meer is dan het met geldbuidels ondersteunen van de weg die de vrije economie verkiest.
Als we het kabinet moeten geloven is de HSL bedoeld als alternatief voor het milieuvervuilende vliegverkeer. Dat is een modieuze smoes. In de huidige opzet dient de snelle trein juist ter vergroting van het achterland van Schiphol. Schiphol is namelijk te groot voor Nederland. Daarom moeten er met de HSL vliegtuigpassagiers uit België worden aangetrokken, en moet straks de HSL.Oost reizigers uit het Ruhrgebied naar Schiphol lokken. De HSL moet de concurrentiepositie van Schiphol ten opzichte van andere luchthavens verbeteren. Dat is ook de enige reden dat iedere extra reisminuut er één te veel is in de optiek van het kabinet.
Ongeveer zestig procent van het vliegverkeer vanaf Schiphol heeft een bestemming op minder dan achthonderd kilometer afstand. De HSL kan dus wel een belangrijk alternatief zijn voor dit vliegverkeer. Maar dat gaat niet vanzelf. Daarvoor is een hele serie maatregelen nodig ter ontmoediging van het vliegen, waarbij de prijsverhouding tussen vliegtuig en snelle trein cruciaal is. Pas als het kabinet, tegelijk met de aanleg van de HSL, een forse milieuheffing legt op alle starts en landingen vanaf Schiphol, zich in Europees verband hard maakt voor BTW op vliegtickets en accijns op kerosine, en besluit Schiphol niet uit te breiden, is de HSL serieus te nemen als ‘milieulijn’. De komende jaren worden de snelwegen parallel aan de toekomstige HSL fors verbreed. Dat bewijst eens te meer dat het milieu-argument slechts dient als window dressing.
Het paarse kabinet heeft tientallen miljarden, afkomstig uit de aardgasbaten, beschikbaar voor investeringen in de infrastructuur. Onlangs vroeg onderwijsminister Ritzen of hij daar niet iets van mocht hebben voor informatica- onderwijs. Dat verbetert immers ook de concurrentiepositie van Nederland, en daar is het allemaal om te doen. Maar dat had hij volgens Zalm helemaal verkeerd begrepen. Het fonds is bedoeld voor beton, asfalt, rails. Hoe modern.