Het treurig einde van de eenhoorn is misschien onderdeel van een groots bedoelde, hernieuwde kennismaking met het fenomeen ‘noodlot’, dat we, aldus de samenstellers van de avond, eigenlijk niet meer kennen. De eenhoorn kan trouwens geweldig zingen. Laat dat rustig over aan zijn spelende alter-ego, Thomas Spijkerman. Want we zijn hier te gast bij Spijkermans Circus Treurdier, een muziektheaterformatie die al een paar jaar bezig is het genre opnieuw uit te vinden, door uiteenlopende talenten in de niemandslanden tussen toneel, kleinkunst en popmuziek bij elkaar te brengen. Aan de rafelranden van de metropool Amsterdam opereren ze in Nachtcafé’s, TreurTeeVee-zenders en Nachtmissen. Nu zijn ze tijdelijk neergestreken in de Schramstudio’s in Noord.
Spektakel X heet hun nieuwste voorstelling en opmerkelijk is deze mengelmoes van inktzwarte Untergang des Abendlandes-romantiek en stand-up-absurdisme in ieder geval. Om zowel Tsjechov als Shakespeare te citeren: het is waanzin én er zit systeem in. Een waanzinnig systeem, maar toch. In een Vinex-straat waar veel adrenaline borrelt tussen het huis van ene Papa met zijn dochter van zestien Bella, en de woning van de nijdige buurman Jacco met zijn naamloze, hoogst kunstzinnige wederhelft, wordt de potentiële anarchie opgepookt door een foute sterreporter en voornoemde eenhoorn. Als niemand in de rotzooi oorzaak en gevolg nog uit elkaar kan halen, blijkt Papa opeens een pedojager, Bella schijnzwanger, Jacco een van pedofilie beschuldigde castraat en de artistiekerige buurvrouw de draagster van zo ongeveer alle kunstzinnige ‘ismen’ die de moderne kunstgeschiedenis heeft voortgebracht.
Afgezien van enkele melige vormen van misgeschoten publieksparticipatie en een paar wel erg van-dik-hout-worm-gaten in de dramaturgie, wordt er aan beide helften van de pauze goddelijk mooie muziek gemaakt en bijzonder fraai gezongen. Terwijl het geheel in al zijn bij elkaar geveegde en soms vervaarlijk rammelende absurdismen, toch ook vernuftig in elkaar blijkt te zijn gestoken (regie voert Joost van Hezik). Af en toe meende ik echo’s van een ver theaterverleden voorbij te zien of horen schuifelen. Maar dan dacht ik steeds: nee, dat kan niet, dat kennen zij vast niet, dus dat zijn die wielen van het toneel- en theatervak die om de zoveel tijd weer op een kersverse manier uit het vet van de geschiedenis moeten worden opgedregd.
Dus werd ik zeldzaam vrolijk van Spektakel X. Dat ook aanstekelijk wordt gespeeld door Peter van Rooijen (Papa), Ellen Parren (Bella), Thomas Spijkerman (reporter, eenhoorn en diens verre vader als uitsmijter), Jan-Paul Buijs (buurman Jacco en een komieke Marokkaanse fietsendief) en Dorien van Gent, die de kunst-macramé-buurvrouw speelt. De goddelijk mooie muziek (vanuit een Vinex-bushokje) komt trouwens van Frank van Kasteren en Bart Rijnink. Ze hebben de avond klaarblijkelijk met zijn haar allen bedacht én geschreven – er wordt althans niet apart melding gemaakt van een auteur. Wat deze maffe en weirde muziektheateravond overigens alleen nog maar meer glans verleent.
Spektakel X door Circus Treurdier, t/m 9 augustus in Amsterdam, daarna t/m 20 september in Utrecht, Rotterdam en Den Haag
Beeld: Circus Treurdier, Spektakel X, Thomas Spijkerman als eenhoorn (Ingvild Molenaar).