Barcelona – Het begint menens te worden met de droogte. Maar terwijl half Spanje werkt aan projecten voor hergebruik van afvalwater en nieuwe ontziltingsinstallaties, waait in Andalusië een heel andere wind. Vorige week gaf het parlement van de zuidelijke regio groen licht voor een wetsvoorstel dat honderden illegale waterputten legaliseert. Het idee komt van de conservatieve PP en de ultra-rechtse partij Vox. Samen hebben ze een ruime meerderheid.
Die illegale putten liggen niet willekeurig verspreid over Andalusië. Ze liggen rond het natuurpark Doñana, een van de belangrijkste watergebieden in Europa. Het gaat al een tijdje niet goed met Doñana, waarschuwen deskundigen. De voorbije vier jaar is er geen druppel regen gevallen. Het grondwaterpeil is zes meter gezakt. De drie permanente lagunes die het park telde zijn verdwenen. Het aantal watervogels dat er overwintert, is in één jaar gedaald met tachtig procent: van een half miljoen tot minder dan honderdduizend. Van een internationaal befaamd watergebied is het natuurpark in de provincie Huelva veranderd in een soort woestijn, zegt Juan Romero van Ecologisten in Actie.
Het is niet alleen de droogte die Doñana de nek omdraait. Meer nog is het de intensieve tuinbouw. Uit de streek rond het natuurpark komt een kwart van de Europese aardbeienproductie. Zomerkoninkjes zijn dorstige types. Maar ze leveren veel geld op. Het areaal van de intensieve teelt in Huelva is in tien jaar toegenomen met dertig procent.
Veel nieuwe bedrijven halen hun water uit illegaal geslagen putten. Gegevens van het ministerie van Ecologische Transitie in Madrid bevestigen dat illegaliteit in de sector heel normaal is. In Huelva wordt op één op de vijf hectares gewerkt zonder irrigatievergunning. Toch peinst de Andalusische regering, de bevoegde autoriteit in kwestie, er geen moment over om op te treden tegen de overtreders. Integendeel: behalve in legalisering van illegale putten voorziet de nieuwe wet ook in uitbreiding van het tuinbouwareaal. Achthonderd hectare bosgebied rond Doñana mag gekapt worden – voor een deel was dat al illegaal gebeurd – voor de verdere opmars van de aardbei.
In 2021 oordeelde het Europese Hof van Justitie dat Spanje onvoldoende deed om Doñana tegen uitdroging te beschermen. ‘Wij beschermen zowel de belangen van het natuurpark als die van de telers’, zegt de Andalusische regering. Aan dat laatste twijfelt niemand.