Wat zou het favoriete boek zijn van een minister van Economische Zaken die de vaste boekenprijs liever vandaag dan morgen ziet verdwijnen? Een boek van Ludlum! Annemarie Jorritsma bij het overlijden, vorig jaar, van de keizer van het thriller-genre: «Dat is zeer triest. Ik ben een echte fan. Wat moet ik nu in de vakantie lezen? In het dagelijks leven kom ik nooit aan het lezen van een boek toe, maar in de vakanties verslind ik de boeken van Ludlum.»

Niks mis met een goeie thriller op z’n tijd. Mensen die alleen maar thrillers lezen, ze doen maar. Wat zorgen baart is een minister die laat blijken voor een regel poëzie gillend op de vlucht te slaan terwijl zij tevens pleit voor het uit de markt prijzen van de niet-bestsellende literatuur. Want dat impliceert afschaffing van de vaste boekenprijs nu eenmaal, hoezeer Jorritsma ook anders wil doen geloven.

Afgelopen week verscheen het rapport Boek en markt, door CPB en SCP uitgebracht in opdracht van Jorritsma’s departement en dat van Cultuur. Een bijzonder vaag rapport, dat uiteindelijk drie halfbakken alternatieven aandraagt voor het huidige «systeem van verticale prijsbinding». Eén: de boekenprijs niet zoals nu twee jaar lang «vast» houden, maar deze periode terugbrengen tot bijvoorbeeld een half jaar en bovendien voor bepaalde boeken geen vaste prijs meer. Twee: de boekenprijs loslaten en kleine boekhandels die over de kop dreigen te slaan subsidiëren. Drie: gewoon loslaten en zien wat er gebeurt.

Tot het rapport werd jaren geleden opdracht gegeven om tot heldere politieke stellingname te komen als in januari 2005 een einde komt aan de uitzonderingspositie op de mededingingswetgeving zoals die nu geldt en de boekenprijs heroverwogen moet worden. Het rapport biedt allesbehalve helderheid. Vandaar dat Jorritsma het conclusieloze document schaamteloos in de haar gewenste richting wist uit te leggen: in navolging van de kruideniers alle boekhandels uit het straatbeeld verbannen, Albert Heijn met stapels Ludlum («heeft u een bonuskaart?») erin.

Het ware beter als Jorritsma te rade was gegaan bij het pleidooi Het boek en de markt van Aad Nuis, waarin de dramatische gevolgen van vrijemarktwerking in buitenlandse boekenbranches worden geschetst en dat concludeert: «Afschaffing leidt tot verschraling van het aanbod, geringere beschikbaarheid en tot gemiddeld aanzienlijk hogere kosten voor de lezer.»