Londen – Er bestaan al jaren twijfels over het nut van de hogesnelheidslijn die de Britse overheid aanlegt tussen Londen en het noorden. Wegen die tientallen miljarden op tegen de geringe tijdwinst? Neemt de aanzuigende werking van Londen niet juist toe? Gaat niet te veel natuur verloren? En is thuiswerken niet de toekomst? Afgezien van aannemers en consultants is er nog een beroepsgroep blij met de aanleg: de archeologen die in de schaduw van de graafmachines hun werk doen.

Met toenemende regelmaat maakt de Engelse pers gewag van unieke vondsten, met name uit de Romeinse tijd. Zo werden nabij Stoke Mandeville twee goed bewaard gebleven standbeelden van een man en een vrouw gevonden, plus een kinderhoofd. De Romeinen lagen verborgen onder de overblijfselen van St Mary’s, een elfde-eeuwse kerk die in de jaren zestig was afgebroken. Tevens troffen archeologen een zeshoekige glazen kruik aan, een unicum. Op deze plek stond waarschijnlijk een mausoleum.

Zeker zo bijzonder was de opgraving, onder een greppel in een veld bij Twyford, van een houten beeld van een man. Archeoloog Iain Williamson noemde dat wonderbaarlijk omdat het niet vaak voorkomt dat hout zolang in tact blijft. Het vermoeden bestaat dat het beeld een offer aan de goden was, wat ook zou gelden voor een houten arm die elders langs de hs2-route in een put was gevonden. Het beeld leerde bovendien dat de Britse autochtonen de kapsels van de Romeinse bezetters destijds snel hadden overgenomen.

De meest macabere ontdekking tot nog toe betrof een Romeinse begraafplaats in Fleet Marston. Bij 40 van de 425 skeletten was het hoofd op het bekken geplaatst. Volgens archeologen gaat het hier niet om onthoofde misdadigers omdat ze over de hele begraafplaats verspreid lagen en niet in een bepaalde uithoek waren begraven. Daarbij gaat het om evenveel mannen als vrouwen. Mogelijk waren het leden, zo luidt de theorie, van een mysterieuze, religieuze cult.

Hoe geavanceerd de Romeinen waren bleek bij Chipping Warden, in het graafschap Northamptonshire, waar een tien meter brede vierbaansweg werd blootgelegd. Tevens gaf de aarde munten uit de tijd van keizer Nerva prijs, een loden dobbelsteen (waarschijnlijk voor het bikkelspel) en een tinnen bord, alsmede ketenen van slaven. Langs deze autoweg bleek zich een ‘industrieterrein’ te hebben bevonden, compleet met smederijen en veemarkten. Langs de kleinere wegen waren woonwijken aangelegd.

Een fraai staaltje Romeinse planologie, waar de Engelsen van kunnen leren.