Architect, theoreticus en auteur Yona Friedman (geboren in 1923 in Boedapest) is een van de belangrijkste denkers binnen de architectuurgeschiedenis van de twintigste-en eenentwintigste eeuw. In een tijd waarin kwesties op het gebied van stedelijkheid, mobiliteit, globalisering en migratie steeds dominanter werden, bedacht hij visionaire concepten als ‘mobiele architectuur’, de ‘ruimtelijke stad’, ‘uitvoerbare Utopia’s’ en ‘zelfplanning’, die nog altijd actueel zijn. Sinds enkele jaren werkt Friedman samen met fotograaf en filmmaker Jean-Baptiste Decavèle (geboren in 1961 in Grenoble). Decavèle onderzoekt de representatie van het geheugen.
Het uitgangspunt van Architecture without building is te ‘beginnen bij de inhoud’. Er is een behoefte om ‘iets te kunnen laten zien’ en daar is een ruimte, een architectuur voor nodig. Architecture without building wil dienend zijn voor ‘iets anders’ zonder zich aan te passen aan De Vleeshal. Zowel ruimte als tentoongestelde kunstwerken hebben beperkingen. Architecture without building wil de kloof tussen beiden overbruggen.
museum iconostase
Friedman heeft speciaal voor De Vleeshal een ‘museum iconostase’ getekend. Jean-Baptiste Decavèle heeft deze tekening vertaald naar een driedimensionale module van 500 ringen, een ruimtelijke structuur waarin kunstwerken gepresenteerd kunnen worden. De Iconostase staat los van permanente architectonische elementen en kan in verschillende vormen voor verschillende doelen worden gebruikt en op ieder gegeven moment worden verwijderd, verplaatst, aangepast of vernieuwd.
De Iconostase wordt mogelijk ook deels buiten De Vleeshal geplaatst, op het binnenplein naast het stadhuis en kan daarmee een uitbreiding van de ruimte van De Vleeshal vormen. De openheid van de structuur is gebaseerd op de mogelijkheid om veel verschillende projecten onderdak te bieden. De inhoud hoeft zich niet (meteen) aan te passen aan de ruimte. De Iconostase wordt na de tentoonstelling opgenomen in de collectie en kan in de toekomst dienen als extra ruimte.
Yona Friedmans architectuurprojecten hebben zich vaker gericht op het onderwerp ‘museum’. Zo maakte hij eind jaren ‘60 een ontwerp voor het Centre Pompidou, met als uitgangspunt een met de tijd mee veranderende structuur. De relatie met de tentoonstelling en het publiek is voor Friedman uitermate belangrijk. Daarom richt Yona Friedmans project zich ook op het publiek als element dat vorm geeft aan 'het museum’, aan De Vleeshal.
Middelburgse inbreng
Jean-Baptiste Decavèle heeft een video in de iconostase geplaatst waarop Yona Friedman te zien is. Hij legt zijn ideeën over de architectuur van ringen uit. Als architect wil Yona Friedman dat zijn architectuur dienstbaar is voor mensen. Samen met Jean-Baptiste Decavèle roept hij Middelburgers (inwoners, kunstenaars, ondernemers, studenten, kinderen en anderen) op om hun ideeën een plaats te geven in het ‘museum iconostase’. Het kan van alles zijn: foto, kunstwerk, objecten. De oorspronkelijke functie van De Vleeshal komt weer tot leven: een sociale ontmoetingsplaats waar ideeën ontstaan en gedeeld worden.
De gedeelde ideeën van inwoners van Middelburg krijgen een plaats. Van elk geplaatst voorwerp wordt een foto gemaakt. Wellicht gebruikt Jean-Baptiste de foto’s om er een sequentie van te maken, een soort film. Inwoners die iets komen brengen kunnen in een boek beschrijven wat ze inbrengen en waarom.
Praktisch
Vanaf de tweede week is iedereen welkom om tijdens openingstijden iets te brengen. De Vleeshal is niet aansprakelijk voor eventuele schade of diefstal van de werken.
Biografie
Yona Friedman (1923, Boedapest) nam deel aan talrijke belangrijke internationale kunstmanifestaties (Biënnale van Lyon, Triënnale van Yokohama en Fiac in Parijs in 2011, Biënnale van Venetië in 2009 en 2003, Drawing Center in New York in 2007, Documenta in Kassel in 2002). Yona Friedman is een unieke figuur die zich niets aantrekt van de grenzen tussen disciplines. Hij schreef en tekende meer dan vijftig boeken over zijn onderzoek naar architectuur, ecologie en taal. In de afgelopen tien jaar heeft het CNEAI een nauwe en vruchtbare band met Yona Friedman opgebouwd die heeft geresulteerd in verscheidene tentoonstellingen: Dare to make your exhibition (2007, Chatou); Gribouillis, models scale 1/1 (2007, Chatou) ; Tu ferais ta ville (Je zou je stad maken) (2008, met CNEAI en Arc en rêve / CAPC, Bordeaux); Yona Friedman, Improvisations: films d'animation (1960-1963) et oeuvres sans planification (improvisaties, animatiefilms en ongeplande werken) (2009, in samenwerking met het Musée d'art moderne de la Ville de Paris en het CNEAI.
Jean-Baptiste Decavele (1961 in Grenoble) nam deel aan vele tentoonstellingen in Parijs, Ivry-sur-Seine, Winnipeg, Toronto, Vancouver, Rome, New York, Ile de Vassivière, Antrewp, Lyon, Kaapstad en heeft ook deelgenomen aan video-festivals en presentaties in Rome en Frankrijk. Hij ontving de Villa Medicis Hors les Murs award in 1999 voor zijn project Entre Ciel et Mer, Voyage Aide-Memoires en opnieuw in 2001 voor Nostalgie, la Demeurance et l'Icône, op het zuid-afrikaanse schrijver Tatamkulu Afrika.
Zijn werk voert hij vaak uit in samenwerking met anderen: Herve Le Tellier (Frans Oulipien writter), Elina Löwensohn (Frans-Amerikaanse actrice), Michaël Lonsdale (Franse acteur), Nico Dockx (Belgische artiest).
Sinds enkele jaren werkt hij samen met de architect Yona Friedman. Ideeën rondom architectuur, films, archieven, fotografie, voorstelling van ruimtes, landschappen worden uitgewisseld.Momenteel is zijn werk verdeeld tussen een zeer strenge en nauwkeurige film praktijk en verschillende projecten waarbij hij voorstellen voor tentoonstellingen doet zoals bij Du Breuil in Parijs, CIAP in Ile de Vassivière, en nu De Vleeshal in Middelburg. Dit beschouwt hij als een experimentele fase die hij documenteert als potentiële niet-gerealiseerde films, waarvoor elke persoon die deel uitmaakt van het creatieve proces: de technicus, de curator, de gastartiesten, potentiële verhalende figuren zijn van hun eigen functies en ficties.
Elke tentoonstelling waaraan hij deelneemt vormt een zeer specifieke ruimtelijke en architecturale context voor zijn toekomstige films.
(Persbericht)