Arnold Schwarzenegger stamt uit een oud en sterk Stiermarkens geslacht van slotsmeden en metaalarbeiders. Stiermarkse mannen zijn van oudsher vervaarlijke vechters over wie Tacitus in zijn De origine et situ germanorum al schreef: ‘Een merkwaardig volk dat met geen ander ras te vergelijken is. Groot en krachtig van gestalte en met een borende blauwe blik. Ze houden van spiervertoon.’ Grootvader Karl Schwarzenegger ging na het metaalbewerken in de achtertuin nog met een halter aan de slag. Ook Arnolds vader, Gustav, hoofdagent en belijdend lid van de nazi-partij, was een halterman en groot voorstander van discipline. ‘s Ochtends flink wat koud water op de borst en daarna de nodige Leibesübungen, al dan niet met gewichten. Gustavs ideeën over lichamelijke opvoeding waren diep gedompeld in de nazi-filosofie van sport als dienst aan het vaderland. 'Schlank wie eine Hinde, hart wie Kruppstahl’, zei hij de Führer graag na. In 1945 trouwde hij met Aurelia Jadrny, die kort na elkaar twee zonen baarde: Meinhard (1946) en Arnold (1947). Of de tweede ook werkelijk de vrucht van Gustavs lendenen was, bleef hij zijn hele leven betwijfelen. Het gezin woonde in Thal, een dorpje aan de grens van het grotere Graz.
Gustav, die zijn vrije tijd verdeelde tussen de Flügelhorn en de fles, mocht de natuurlijke concurrentie tussen de broer en de bastaard graag aanwakkeren. Voortdurend organiseerde hij wedstrijdjes voor zijn Burschen: wie het best kon skiën, boksen, hardlopen. Arnold, ziekelijk en brildragend, delfde zo goed als altijd het onderspit tegen de atletische Meinhard. Naast het bedplassen ontwikkelden zich uit deze opvoeding drie van Arnolds hardnekkiger eigenschappen: een buitengewoon sterk ontwikkelde competitiedrift, een grote behoefte helden van hun voetstuk te stoten en een wreed gevoel voor humor.
Toen Arnold later in Amerika een beroemd bodybuilder was geworden, stak dat Meinhard geweldig. Altijd al een liefhebber van risicovol gedrag, stapte hij op een avond in 1971 met een forse slok op achter het stuur en verongelukte, krap 25 jaar oud. Arnold kwam niet over uit Amerika om de begrafenis bij te wonen.
Een jaar later overleed Gustav Schwarzenegger, een gebroken man na de dood van zijn lievelingszoon, op 65-jarige leeftijd aan een hartaanval. Ook deze keer kwam Arnold niet over voor de begrafenis.
ARNOLD WAS een fervent lezer van de avonturen van Sieghard, de Held van het Zwarte Woud, en andere Teutoonse titanen. Maar meer nog dan door stripfiguren en eikenmystiek werd hij gefascineerd door de spektakelfilms met Steve Reeves en Reg Park. Vooral van de grovere Park kon hij maar geen genoeg krijgen, en hij besloot dan ook een sportschool in Graz te bezoeken om zijn fysiek volledig te verbouwen. Men versleet de slungelachtige Arnold, die direct kenbaar maakte dat hij de beste bodybuilder aller tijden zou worden, aanvankelijk voor gek, maar door de monomanie waarmee hij zich op het ijzer stortte èn de effectiviteit van die kleine blauwe pillen (Dianabol) veranderde hij onder hun ogen in een boom van een vent.
Zijn bodybuildingster steeg snel en hij werd achtereenvolgens Junior Mr. Europe (1965), NABBA Mr. Universe amateurs (1967) en NABBA Mr. Universe professionals (1968). Toen waagde hij de oversteek naar Amerika, waar hij onder de hoede kwam van uitgever Joe Weider en diens broer Ben Weider, president van de IFBB, de machtigste bodybuildingbond ter wereld. Joe Weider, de laatste decennia uitgegroeid tot een ware fitnesstycoon, liet Schwarzenegger in 1968 overvliegen naar Santa Monica, het Mekka van het bodybuilden in Californië. Arnold was de Great White Hope die hem van de incourante, want pimp style geklede èn zwarte Cubaanse bodybuilder Sergio Oliva moest bevrijden. Oliva, een absolute genetische freak, was in feite onverslaanbaar, maar door een combinatie van psychologische oorlogvoering en gebruikmaken van de racistische vooroordelen van de jury slaagde Arnold erin de veel betere Oliva tot twee keer toe te kloppen. Arnold zou de Mr. Olympia, de belangrijkste bodybuildingwedstrijd voor professionals, in totaal zeven maal winnen.
ARNOLDS filmcarrière begon eigenlijk al in 1970 met Hercules Goes Bananas, een film waarover in zijn bijzijn absoluut niet meer gesproken mag worden. Enkele jaren later volgde een minuscuul rolletje in The Long Goodbye, naar een boek van Raymond Chandler. Beter bekend werd hij met Pumping Iron (vrijgegeven in 1977), de film die bodybuilding aan het grote publiek heeft weten te slijten. Daarna volgden enkele te verwaarlozen rolprenten, zoals de bar slechte western The Villain (1979), waarover een recensent schreef ‘dat het paard beter acteerde dan Arnold’. In 1980 kreeg Schwarzenegger het aanbod voor Conan the Barbarian, wat hij als zijn persoonlijke variant van Stallones Rocky beschouwde.
De werkelijke doorbraak kwam echter met The Terminator (1984) - het had overigens maar een haartje gescheeld of de haiku’s from hell (‘Faak you ess-hole’ en ‘I’ll be bock’) waren uit de mond van die andere grote afmaker, O.J. Simpson gekomen. Arnold besefte dat zijn doorbraak in wezen te danken was aan het feit dat Stallone eigenhandig een nieuw filmgenre had neergezet, de actiefilm. Hij greep dan ook elk interview aan om zijn gal te spuwen over zijn grote concurrent.
Na een korte affaire met het Deense ongeleide projectiel Brigitte Nielsen, die hij tijdens de opnamen van Red Sonja (1985) had leren kennen, wist hij haar handig in de armen van de zojuist gescheiden Stallone te drijven. Diens huwelijk met Nielsen hield slechts anderhalf jaar stand.
SCHWARZENEGGERS eigen huwelijk in 1986 met Maria Shriver, een telg uit de beroemde Kennedy-clan, was strategisch een stuk doordachter. Het darwiniaans angehauchte klimaat in deze familie beviel hem uitstekend en betekende tegelijkertijd een goede leerschool voor zijn politieke aspiraties. Vanaf dat moment begon Arnold zijn geschiedenis te herschrijven. In interviews deed hij het voorkomen of hij pas sinds 1984, na een gesprek met Simon Wiesenthal, op de hoogte raakte van het nazi-verleden van zijn vader. Met komedies als Twins (1988), Kindergarten Cop (1990) en Junior (1994) en films vol zelfspot als Last Action Hero (1993) en True Lies (1994) leek Schwarzenegger te willen bewijzen dat hij in wezen een vrolijke Frans is met wie je verschrikkelijk kunt lachen.
Maar lachen met Arnold is bijna altijd een pijnlijke zaak voor de betrokkenen. Daar kwamen diverse jonge bodybuilders achter die adviezen van hem opvolgden. Zo speldde hij hun de truc met het zoutladen (vandaag één eetlepel, morgen twee, enzovoorts), het suikerladen, de geitenkeutels en de wonderolie op de mouw, en mocht hij graag de koelkast van welgestelde homoseksuele bewonderaars leegvreten.
De controle over zijn imago kreeg in 1990 een gevoelige tik toen de Britse Wendy Leigh een scherp en accuraat portret van hem schilderde in haar Arnold. An Unauthorized Biography. Toen hij lucht kreeg van haar project, probeerde hij Leigh aanvankelijk met zijn Junior-charme in te pakken, maar op het moment dat hij in de gaten kreeg dat Leigh vastbesloten was haar eigen koers te varen, bedreigde hij haar, kregen alle bekenden en intimi een spreekverbod opgelegd, en deed hij een poging de verschijning van de biografie te verhinderen, wat dankzij een snelle verhuizing van de drukker mislukte. Wel heeft hij een tweede druk van de biografie voorlopig tegengehouden door een klein legertje advocaten tegen de schrijfster in te zetten.
Nu de Amerikaanse amusementsindustrie enigszins in het slop zit - Michael Jackson is niet meer best selling en ook de actiefilms van Schwarzenegger, Stallone en een voor niks afgekickte Van Damme kampen met dalende recettes - acht Arnold de tijd rijp voor deel drie van een fenomenale carrière. Republikein in hart en nieren heeft hij er nooit een geheim van gemaakt wie daarbij zijn leidsterren zijn: Milton Friedman en P.T. Barnum. ‘There is a sucker born every minute!’
Arnold schwarzenegger
Arnold Alois Schwarzenegger, binnenkort vijftig jaar, staat op het punt een nieuwe stap te zetten in zijn toch al glansrijke carrière. Het is goed mogelijk dat hij zijn verjaardag aangrijpt om zich kandidaat te stellen voor het presidentschap van de Verenigde Staten. De Oostenrijkse Eik is alvast in training. Bij Milton Friedman.
WIE WIL WETEN wat voor vlees men met Schwarzenegger in de kuip heeft, doet er goed aan zijn jeugd en bodybuildingcarrière nauwkeurig onder de loep te leggen. Daar leert men de Oostenrijkse Eik, zoals hij in bodybuildingkringen wordt genoemd, in al zijn groteske ambitie en megalomanie kennen.
www.groene.nl/1997/30