Sydney – Het is alsof de bovenbuurman het bad al tijden laat overstromen en de onderbuurman, die tot zijn enkels in het water staat, met de pet in de hand vraagt of de kraan een klein beetje kan worden dichtgedraaid. Als antwoord zegt de bovenbuurman dat het niet lekt, maar dat er sprake is van een ‘nieuwe vochtsituatie’ en dat hij best wil meebetalen aan wat zandzakken, maar dat de kraan blijft stromen.

Dat is de situatie waarvoor de minuscule eilandjes in de Stille Oceaan zich geplaatst zien. Zij vrezen onder water te komen staan als de zeespiegel nog verder stijgt. De premier van Fiji, Frank Bainimarama, vroeg Australië te stoppen met de winning van steenkool, een van de meest vervuilende fossiele brandstoffen. Australië, dat vorig jaar 66 miljard met de export van steenkool verdiende, heeft volgens Bainimarama onvoldoende aandacht voor de ‘existentiële dreiging’ waarmee de inwoners van Fiji kampen.

De oproep kwam aan de vooravond van een klimaattop van landen in de Stille Oceaan. De eilandstaatjes zijn de wanhoop nabij: volgens een rapport van de VN kan Tuvalu al in 2030 onder water komen te staan.

De Australische premier Scott Morrison droeg weliswaar een overhemd met traditionele eilandprint op de klimaattop, maar haalde de schouders op. ‘Ik antwoord slechts aan één volk en dat is het Australische’, zei hij. De steenkoolmijnen blijven draaien, omdat die te belangrijk zijn voor de Australische economie. Naar verluidt barstte de minister van Tonga in tranen uit. En passant zorgde de Australische delegatie ervoor dat de gezamenlijke verklaring niet sprak over een ‘klimaatcrisis’, maar over een ‘veranderende klimaatrealiteit’.

Er zijn Australiërs die denken dat premier Morrison een radicale klimaatcrisisontkenner is, die slechts de belangen van de grote mijnmagnaten behartigt. Maar de werkelijkheid is complexer. Een meerderheid van de Australiërs koos Morrison, die nooit een geheim heeft gemaakt van zijn prioriteiten. Tijdens een debat toverde hij in het parlement een stuk steenkool uit zijn binnenzak voor een lofzang op de grondstof die rijkdom heeft gebracht.

Velen zijn niet overtuigd van klimaatverandering of vinden dat Australië daarin geen voortrekkersrol hoeft te spelen. Uiterst merkwaardig; Australiërs kennen het belang en de kracht van de natuur. De zon is vriend én vijand, de oceaan kan rekenen op liefde én ontzag. Maar zij die ijveren voor klimaatmaatregelen zijn in Australië roependen in een woestijn die almaar groter wordt.