Bauhaus

Stel, u zit met een enthousiaste jonge architectuurliefhebster in een café in Rotterdam. Toevallig gaat Rem Koolhaas een eindje verderop aan een tafeltje zitten. Zegt u dan discreet tegen uw vriendin: ‘Kijk, daar zit Koolhaas’, of zegt u: ‘Kijk, dat is Rem Koolhaas, de belangrijkste architect van ons land, hij heeft hier verderop een kantoor, dat heet OMA, daar werken allerlei snuggere architecten, die bouwen in China en de VS – maar niet alleen architecten! Ze houden zich ook met landbouw bezig, stel je voor?’ Als u iemand bent die het belangrijk vindt andere mensen zo onder te dompelen in uw persoonlijke informatiestuwmeer, tot verdrinkens toe, dan is de serie Die neue Zeit iets voor u: een peperdure en tot in de puntjes verzorgde zesdelige serie over het wereldberoemde Bauhaus, waarin de geschiedenis tot in de laatste voetnoot zichtbaar en hoorbaar wordt gemaakt.

Het is een flashback-vertelling. In 1963 is de architect Walter Gropius oud, beroemd en vermoeid. Hij moet in zijn zelfontworpen moderne huis in Massachusetts aan een bevriende Deense journaliste uitleggen hoe ’t ook al weer zat, toen, in Weimar, en de kranige vraag die zij hem als eerste aanreikt, is of in dat Bauhaus van hem vrouwelijke studenten eigenlijk wel werden geaccepteerd als gelijken.

Daarmee is de verhaallijn geïntroduceerd. Twee kunststudenten, Dörte Helm (bedeesd) en Gunta Stölzl (onverschrokken) melden zich in 1919 in Weimar voor de opening van de nieuwe school. Gropius is net aangesteld als directeur. Hij introduceert nieuwe docenten, schoffeert de oude, en verklaart dat de school nu alleen ‘radicale kunst’ zal gaan propageren, wat dat ook moge zijn. Nog voordat er tien minuten voorbij zijn hebben alle tegenkrachten zich al gepresenteerd. Er is een boze jongen ‘die communisten en joden haat’ (benieuwd waar die terecht zal komen!), er is de oude barones Von Freytag-Loringhoven met hoed en parasol, die zichzelf voorstelt als ‘overtuigd impressioniste’, en zij gaat vergezeld van een fluwelen heerschap dat zegt ‘die ehrwürdigen tradition der klassischen kunst’ te zullen verdedigen.

De rest is geschiedenis, of liever: de rest is een draaiboek zoals Wikipedia het zou schrijven. Itten, Breuer, Schlemmer, Kandinsky, Klee, Moholy-Nagy: ze komen allemaal aan bod, en ze gaan allemaal een keer verderop in het café aan een tafeltje zitten, zodat de opgewonden studenten aan elkaar en de kijker kunnen vertellen wie dat wel niet zijn.

Werden de vrouwen op het Bauhaus nou wel of niet serieus genomen? De makers zien ook daar vooral sjablonen. De schuchtere Dörte wordt seksueel bevrijd door ‘de radicaliteit’ en de jazz (wat anders?), en werpt zich in de armen van Gropius. Die is dan nog getrouwd met Alma Mahler, maar zij heeft een broertje dood aan Weimar en zit liever in Wenen. De affaire ontwikkelt zich volgens plan: Dörte koerst op een teleurstelling aan, Gropius blijkt toch een beetje een zak, en kijk: daar komen de communisten alweer, met schitterende rode vlaggen, om de ramen in te gooien. En ik maar denken: die Alma Mahler, vrienden, die had meer drama in haar pink dan dat hele Bauhaus bij elkaar.