Er is in Nederland een formidabel gevecht gaande dat nog niemand is opgevallen. Het is het eeuwige conflict tussen oud en nieuw, vandaag en gisteren, soap en saai. Een onaangekondigde botsing tussen oppervlakkige moderniteit en ouderwetse diepzinnigheid die in alle hevigheid is losgebarsten. Beatrix versus Máxima.
Voor wie niet verder wil kijken dan het partijtje gezwaai en schatergelach dat sinds het einde van de zomer het land overspoelt, lijkt dit een contradictie. Door circus Máxima met Maartje van Weegen als hoofdclown door de provincies te laten toeren, lijkt de monarchie binnen een mum van tijd van een naderende ondergang te zijn gered. Spectaculairder kan het bijna niet. Eigenlijk zou Beatrix alleen maar in haar handen mogen knijpen. Terwijl de verschijning van Máxima met de vaderkwestie in haar rugzak aanvankelijk voor een sidderende crisis garant leek te staan, is deze tendens nu drastisch omgekeerd. Na de verdedigende fase met publieke verloochening van papa Jorge begin dit jaar, heeft Máxima met veel egweld de offensieve fase ingezet. De Argentijnse gaat in haar eentje de monarchie redden. Ter meerdere eer en glorie van vooral zichzelf.
Naarmate Máxima dieper de provincie intrekt, groeien de zorgen van Beatrix. De oude koningin slaat meewarig de verrichtingen van de nieuwe gade. Niemand, en zeker niet Beatrix, zal het zijn ontgaan dat Máxima een niet te stillen dorst heeft naar aanzien en relatieve macht. Diana was maar een provinciaalse verlegen maagd vergeleken met de levenslustige, professionele en bovenal ultra-ambitieuze Argentijnse. Máxima komt uit het land van Evita en dat begint Nederland al te merken. Dat Beatrix haar nek ver heeft uitgestoken voor haar aanstaande schoondochter was een politieke kwestie. De toestand was rampzalig. Het land stond op zijn kop en het verliefde kroost lag voor pampa. De opvolging was ineens geen vanzelfsprekendheid meer. Tegen haar calvinistische gewoonten in deed Beatrix mee aan het toneelstuk dat door alle tv-stations op 30 maart werd uitgezonden. Uitbundige omhelzingen in een decor van bloemetjesbehang die het NOS-Journaal in een latere editie, met veel gevoel voor spot, van de tune van Married with Children voorzag. Daar moet Bea van hebben gegruwd, hoewel ze ook besefte dat met haar concessie een hoger doel werd gediend.
Nu het gevaar is geweken, ligt de zaak anders. Beatrix constateert hoe de monarchie onder aanvoering van Máxima week na week versoapt in een volkspolonaise met tangoakkoorden. En hoe het volk aan de voeten van zijn nieuwe idool kronkelt.
In een serie «geheime gesprekken» met vooraanstaande Nederlanders, die wonderlijk genoeg richting de Volkskrant lekten, heeft Beatrix het tegenoffensief ingezet. Doel: invulling van «het actief nadenken» over de monarchie. Generaal voor deze campagne is hoofdredacteur van Elsevier Arendo Joustra. Toen hem werd gevraagd waarover de gesprekken gingen waaraan hij had deelgenomen, zei journalist Arendo met een geprononceerd RVD-accent: «Geen commentaar.» Joustra heeft misschien geen commentaar, maar wel een koninklijke missie. Bijgepraat ten paleize snelde hij vervolgens naar zijn redactie om vorige week onder de kop «Zwaaimonarchie» een vernietigende beschouwing te publiceren over de kennismakingshoempapa van Max en Alex. Een dissonant terwijl alle andere media al weken een laffe hallelujazang aanheffen. Het is ondenkbaar dat Joustra, vers uit Beatrix boudoir ontslagen, een kritische oranjenoot zou durven kraken zonder de zegening van zijn souffleuse. De boodschap van Elsevier-adjuncthoofdredactrice Beatrix zit in dat stuk verpakt: de «Zwaaimonarchie» van de «Máxima-tournee» is ouderwets en contraproductief.
Maar gelukkig heeft Beatrix twee jaar geleden een nieuwe invulling gegeven aan haar bedrijf met ernstige werkbezoeken zonder gezwaai en hoeden. Nieuw is in werkelijkheid stokoud en vice versa. Of de versleten vorstin in haar indirecte gevecht met de babe-koningin nog een kans maakt, valt te betwijfelen.