Reünies zijn in de regel irrelevant: nog éénmaal flink cashen met een tournee en een ‘nieuw’ album, dat vaak niet meer is dan een belegen herhaling van zetten. Dinosaur Jr. is de uitzondering op de regel: de Amerikaanse noise-veteranen tonen op Beyond een gedrevenheid die veel groepen na twee albums al niet meer op kunnen brengen. Ook op het creatieve vlak; de composities kunnen zich meten met de kwaliteit van de muziek uit de begintijd. Dinosaur Jr. verwierf eind jaren tachtig een cultstatus met melodieuze, door distortion en feedback gedreven gitaarrock. Zanger-gitarist J Mascis gaf de energieke songs een charmante meerwaarde met zijn laconieke, zwaarmoedige, ‘laidback’ vocalen. De albums You’re Living All of Me (1987) en Bug (1988) waren een bescheiden verkoopsucces. Nu zijn het klassiekers, waarmee de groep baanbrekend werk voor de grunge heeft verricht.
Niet toevallig verklaart Kurt Cobain zich fan; hij doet zelfs een (mislukte) poging om Mascis als drummer te strikken. Nirvana staat in 1991 in het voorprogramma. Dinosaur Jr. heeft de pech dat Nirvana’s Nevermind net is verschenen en overal inslaat als een bom. De tournee is een klassiek schrijnend geval van een supportact met veel meer succes dan het hoofdprogramma. Bassist Lou Barlow is dan al ontslagen en gaat verder met zijproject Sebadoh. Hij refereert aan zijn voormalige werkgever als ‘Dinobore Jr.’ en deelt spottende sneren uit als: ‘Now you will be free/ With no sick people tugging on your sleeve’ (The Freed Pig). Als The Breeders drie jaar later een coverversie van dat nummer opnemen kaatst Mascis de bal terug, door het te produceren. The Green Mind (1991) en Where You Been (1993) zijn nog redelijk succesvol. Daarna verliezen publiek en critici hun interesse. Mascis trekt eind jaren negentig de stekker eruit.
Het is een kleine verrassing dat de band twee jaar geleden in de originele bezetting (naast Barlow ook met drummer Murph) bij elkaar komt voor een tournee. Dit bevalt zo goed dat de artiesten de studio induiken om er met Beyond uit te komen. Het album blijft met stampers als Almost Ready en Been Here All the Time trouw aan de Dinosaur Jr.-stijl, maar wordt gebracht met nieuw elan. De sound is onverminderd gruizig, maar een stuk helderder; het gemoed van Mascis is melancholiek gebleven, toch klinkt hij positiever dan ooit. In het bijna Van Morrison-achtige We’re Not Alone zingt hij zachtaardig: ‘Keep an eye on my eye/ Keep me straight/… Keep the past out of me/ I’m rather here’. Het misstaat evenmin als de strijkers op het akoestische I Got Lost. Misschien had de band de overdaad aan gitaarsolo’s wat kunnen indammen, maar Mascis noemt zichzelf niet voor niets een Neil Young-discipel.
Dinosaur Jr., Beyond (Pias). Dinosaur Jr. speelt 27 juni in Paradiso in Amsterdam (voorverkoop gestart)