AMSTERDAM – De gisteren overleden Ab Harrewijn was naast kamerlid voor GroenLinks ook dominee. Twee weken geleden verscheen van hem het boekje Bijbel, koran, grondwet, een bundel gesprekken over godsdienst en politiek. Zijn gesprekspartners waren onder anderen de secretaris van de Raad van Kerken Ineke Bakker, de Rotterdamse dominee Hans Visser, imam Hamza Zeid Kailani, CNV-voorzitter Doekele Terpstra, Johan Stekelenburg en Paul Scheffer.

Volgens Harrewijn weet de hedendaagse politiek zich geen raad meer met levensbeschouwelijke argumenten, zoals bleek uit de klungelige debatten over euthanasie. Vooral Paars heeft het volgens hem lelijk laten afweten. Wel brak in de ogen van Harrewijn de laatste tijd het inzicht door ‘dat gelovige mensen een belangrijke rol spelen in het bijeenhouden van de samenleving’, hetgeen blijkt uit het feit dat zij meer dan anderen bereid zijn vrijwilligerswerk te verrichten. Bovendien wenden politici zich bij grote problemen vaak tot de geloofsgemeenschappen, wat onder meer bleek na 11 september.

Tegelijkertijd blijft dit soort gesprekken volgens Harrewijn vaak vrijblijvend, omdat politici zich nogal snel verschuilen achter het dogma van de scheiding tussen kerk en staat. Hoewel hij aan dit politieke uitgangspunt niet wilde tornen, was Harrewijn van mening dat het de hoogste tijd werd om een politieke agenda op te stellen waarop kwesties van godsdienstige en ethische aard een rol speelden. Duidelijk zou moeten worden hoe de overheid haar houding ten opzichte van de religie bepaalt, hoe ethische debatten gevoerd moeten worden, en wat de inbreng van het geloof kan zijn in de multiculturele samenleving. In dit kader pleitte Harrewijn voor een staatssecretaris voor Godsdienst en Ethiek.

De dialoog tussen godsdiensten en levensbeschouwelijke overtuigingen stond bij Harrewijn voorop. Hij keerde zich dan ook fel tegen de opvatting van CDA-leider Balkenende, die vraagtekens zette bij het ideaal van de multiculturele samenleving. Als politicus en zielzorger die geworteld was in die multiculturele samenleving begreep hij dat het weinig zinvol is om je ogen te sluiten voor de realiteit.