Toen Chinese Democracy dan uiteindelijk wél verscheen, bleek het gevreesde gebeurd: er was al die jaren aan het album gesleuteld, waardoor het tegelijk zowel gedateerd als overgeproduceerd klonk. Dr. Dre maakte de waarschijnlijk betere keuze: toeslaan op het moment dat hij de geest had, en een volledig níeuw album opnemen. Als vijftiger inmiddels; na de rocksterren die ouder zijn geworden dan we ze ons ooit voorstelden, wordt nu ook de voorhoede van de eredivisie van de hiphop middelbaar van leeftijd.

Wat meteen opvalt: het geluid. Dr. Dre is zeker de laatste jaren meer bekend als producer dan als rapper, maar het gelúid van Compton is onvoorstelbaar. Deep Water, met een hoofdrol voor Kendrick Lamar, klinkt zelfs uit een laptop alsof de hele woonkamer met speakers is behangen.

Lamar is maar een van de vele gasten: feitelijk is iedereen die zijn carrière aan Dr. Dre te danken heeft of te danken zal hebben present, en ze krijgen de ruimte. In die zin is Compton meer dan het derde album van Dr. Dre: het is het album van het meest indrukwekkende hiphopcollectief ter wereld, strak geleid door musical director Dr. Dre.

De terugkeer naar zijn oude Compton (een journaalstem in de intro meldt: ‘Compton was the American dream (…), It became the black American dream/ Whites don’t buy houses in Compton anymore’) heeft meer grimmige dan vrolijke herinneringen opgeleverd, en uiteraard krijgt ook het opgelaaide debat over racistisch politiegeweld plek op het album. Genocide gaat juist over de andere kant van het geweld: dat van de straat, niet de staat. De titel dekt de lading. Opnieuw Kendrick Lamar hier trouwens: van alle gasten is hij de ware ster van het album.

Compton is even rijk en spannend als opwindend. Soms buitelen de geweldige beats, fraaie zinnen, vermakelijke vondsten (‘Doctor’s orders: go fuck yourself!’), observaties, gastbijdragen en onverwachte koerswijzigingen (It’s All on Me met BJ The Chicago Kid is lome r, wanneer Eminem erbij komt wordt de toon juist dreigend en sinister) zo snel over elkaar dat het je als luisteraar duizelt, van intro tot outro.

En dat laatste dan ook echt zo letterlijk mogelijk: met het afsluitende Talking to My Diary sijpelen de jazz en funk nadrukkelijk binnen. Het nummer swingt zo spannend dat het de komende jaren geheid zal opduiken in films en documentaires (het zat al in de trailer van de Straight Outta Compton-film). Van zijn album 2001 kwam later een instrumentale versie uit. Daar schreeuwt Compton ook om.

Dr. Dre, Compton, al verkrijgbaar op iTunes, vanaf 21 augustus op cd en via andere kanalen