São Paulo – ‘Ik, censor? Nee, over mijn lijk!’ schreef Caetano Veloso, een van Brazilië’s beroemdste artiesten, afgelopen maand in zijn column in de krant O Globo. Veloso wordt verweten dat hij vóór censuur zou zijn, omdat hij zich tegen de publicatie van ongeautoriseerde biografieën heeft uitgesproken, samen met andere artiesten. Volgens de bestaande wet in Brazilië kun je een boek over jezelf dat je niet aanstaat verbieden. Maar de rechters van de Hoge Raad en het Nationale Congres gaan zich binnenkort uitspreken over de legitimiteit van de wet, die ter discussie is gesteld door de Vereniging van Uitgevers van Brazilië.

Brazilië’s beroemdheden zoals Caetano Veloso, ex-minister van Cultuur Gilberto Gil en Chico Buarque hebben zich daarop verenigd in een club, Procure Saber: ‘Zoek het uit’. De artiesten ontkennen vóór censuur te zijn – daar hebben ze tijdens de dictatuur (1964-1985) juist tegen gestreden. Ze argumenteren echter dat ze recht hebben op privacy én op een deel van de winst van de boeken. De auteurs en uitgevers zouden ten onrechte dikke winsten behalen op hún levens. De groep heeft zich geschaard achter Roberto Carlos, de André Hazes van Brazilië, met zijn mooie stem en emotionele levensliederen. ‘Koning’ Carlos wist in 2007 al een boek over hem uit de winkel te krijgen waarover hij zei dat het zijn privacy schaadde.

De biograaf van Roberto Carlos, die in 2007 bedreigd werd met gevangenisstraf als hij zijn boek niet terugtrok, zegt daarentegen niets anders dan publieke informatie te hebben gebruikt. Informatie die de zanger zélf naar buiten heeft gebracht in liedjes en in interviews. Zijn onderzoek van vijftien jaar is in de prullenbak beland.

Het is al met al een beetje een pijnlijke situatie geworden, waarin de culturele crème de la crème van Brazilië wordt verweten het belang van historische onafhankelijkheid uit het oog te zijn verloren. Na alle commotie spraken de artiesten daarom een emotionele verklaring uit op YouTube. Ze zeggen tégen censuur te zijn, maar wel vóór middelen om een biograaf nog voor publicatie aan banden te leggen. Koning Carlos zei zelfs onlangs op tv vóór de ongeautoriseerde biografie te zijn, mits die niets zonder instemming zegt, wat ongewild ironisch klinkt.

‘Ik betreur het, maar het is een verloren strijd van Caetano, Gil, Chico en Roberto’, zei de gecensureerde Carlos-biograaf Paulo César de Araújo: ‘Ik betreur het, want het zijn mijn idolen.’