Brief uit Londen Groot-Brittannië en de Verenigde Staten zijn gezamenlijk bezig de wereld te verbeteren. Hoe kijken onze correspondenten Patrick van IJzendoorn in Londen en Pieter van Os in Washington naar elkaar. Een briefwisseling. Beste Pieter, Je brief over de slaafse houding jegens de regering van met name de New York Times, maar naar ik schat ook van kranten als USA Today, de Dallas Observer of de Wall Street Journal, stemt somber. ‘Watergate’ lijkt lang geleden. Wat is trouwens de huidige rol van Bob Woodward? Ik zie zijn naam nu ook opduiken in ‘Scootergate’. Wat betreft de situatie in het Verenigd Koninkrijk, kan ik je enigszins gerust stellen. Het zoeken naar de waarheid is nog altijd populair, zeker als het verkoopt. En dat is absoluut het geval waar het gaat om de Irak-oorlog. Z’n Bambi in Bagdad-avontuur achtervolgt Tony Blair nog dagelijks. Aanvankelijk had ik deze brief willen benutten om terug te blikken op de rol van de BBC voor, tijdens en na de oorlog, zijnde het symbool van betrouwbaarheid en de hogeschool van waarheidsvinding. De spanningen tussen Downing Street en Auntie hebben twee jaar geleden geleid tot een hete zomer, dit naar aanleiding van een radio-item bij het nieuwsprogramma Today waarin sterverslaggever Andrew Gilligan uit betrouwbare bron zei te hebben vernomen dat het Irak-dossier was ‘opgesekst’. Hij heeft altijd geweigerd zijn bron te noemen, maar bleek het uiteindelijk dr. David Kelly te zijn geweest, de wapeninspecteur die zelfmoord zou plegen (al houden de dienstdoende ambulancebroeders het op moord). Een half jaar later zou Gilligan worden ontslagen door de BBC en nam de BBC-top zelf ontslag. Sindsdien is de omroep, bang om haar miljardensubsidie te verliezen, wat aardiger ten opzichte van de regering. Een ex-baas van de omroep is zelfs de voornaamste strategische adviseur van Blair. Voor kritische verslaggeving kunnen de Britten beter kijken naar het dwarse, semi-onafhankelijke broertje van de BBC, Channel 4. Of de kranten lezen. Deze zijn hier niet alleen doorspekt met humor, maar ook schaamteloos subjectief en daarmee, in zekere zin, ook kritisch. Ze hebben allemaal een politiek kleurtje: Rupert Murdoch’s The Times en The Sun steunen Blair, The Daily Telegraph, The Daily Mail en The Daily Express verlangen dagelijks terug naar Thatcher (of, als dat nu eens mogelijk zou zijn, de negentiende eeuw), The Guardian en The Daily Mirror hebben nostalgie naar Oud Labour en The Independent is liberal. Van alle kranten was The Daily Mirror (1.8 miljoen oplage) het meest fanatiek tegen de Irak-oorlog. Legendarisch was de roze cover, een maand voor de oorlog, met een foto waarop Bush en Blair elkaar inniger kusten dan Brezjnev en Honecker ooit hebben gedaan. Afgelopen dinsdag kopte de krant ‘Bush plot to bomb his ally’: Bush zou van plan zijn geweest om de Al-Jazeera-studio’s in bevriend Qatar te bombarderen, een idee waar Blair hem met moeite vanaf wist te brengen (doelde Bush hierop toen hij zijn vriend even later een ‘stand-up kind of guy’ noemde?). Dit alles vond plaats in april van het vorig jaar, kort voor ‘Fallujah’. Voor veel Britten was het een bewijs dat Bush gaga is en een verrassing dat Blair toch nog enige invloed heeft. Het Witte Huis kwalificeerde het bericht ‘so outlandish’ dat het geen verder commentaar gaf, terwijl Downing Street helemaal niet reageerde. De krant citeerde een Witte Huis-medewerker die toegaf dat Bush een “bad joke” had gemaakt. Moeizame grap of niet, feit blijft dat Al-Jazeera ‘toevallig’ twee keer is geraakt door verdwaalde Amerikaanse bommen, in Kaboel en Bagdad, en werd de Servische staatsomroep ook niet gebombardeerd? Bij Newsnight verklaarde de president van de Center for Security Policy, Frank Gaffney (een neocon?), dat er geen plan was om Al-Jazeera aan te vallen, maar dat het op zich wel een legitiem doel vormt, namelijk als ‘zender van Al-Quada’, een omschrijving die eerder is gebruikt door Donald Rumsfeld. Een kamerlid van Labour heeft inmiddels verklaard dat hij een transcript van het bewuste gesprek tussen Bush en Blair destijds met eigen ogen had gezien, maar niet wilde openbaren uit vrees voor Britse levens in Irak. Zijn onderzoeksassistent moet volgende week wegens overtreding van de Official Secrets Act bij de rechter verschijnen, alsmede de ambtenaar van het Cabinet Office die de documenten aan hem had doorgesluisd. Inmiddels heeft de Britse hoofdaanklager Lord Goldsmith verklaard ook de hoofdredacteur van de Mirror te vervolgen zodra hij het transcript publiceert. In het verleden zijn er op basis van deze wet al eens (ex)-medewerkers van de geheime dienst of andere ambtenaren veroordeeld, maar geen journalisten. Hij voegde er aan toe dat een eventueel proces achter gesloten deuren zal plaatsvinden, om te voorkomen dat er nog meer materiaal uitlekt. The Daily Mirror deinsde terug, al weet ik zeker dat de voormalige hoofdredacteur Piers Morgan, een vlerk eerste klasse, het risico wel zou hebben genomen. Wie het document dolgraag wil publiceren en als martelaar naar de Old Bailey gaan, is Boris Johnson, conservatief kamerlid en hoofdredacteur van het rechtse (en vrolijke) weekblad The Spectator, waar inmiddels ook Andrew Gilligan voor schrijft. Johnson – pro-oorlog, maar anti-Blair - zal de postbestelling de komende dagen met spanning tegemoet zien. Ondertussen wordt er druk gegist naar de reden waarom Blair zo ver gaat om publicatie te voorkomen. De meest voor de hand liggende reden is – always blaim the Yanks - druk vanuit Washington. Saillant detail is dat één van de bekendste televisiejournalisten van het land, David Frost, sinds kort voor de Arabische zender werkt. Afgelopen jaar raakte Frost – bekend van zijn openingsgroet ‘Hello!’ (thans: ‘Halal!’) - zijn zondagse BBC-programma Breakfast with Frost kwijt. Hij mag de wereld graag laten weten dat hij elke Amerikaanse president sinds Richard Nixon heeft geïnterviewd. Ja, ook George W. Bush!

voor de hele briefwisseling klik hier: www.groene.nl/briefuit.html