Daarna sherry, de merknaam kunnen ze niet meer uitspreken (‘Een echte oude Armadildo’), hij smaakt trouwens naar niks (‘Een klap in je gezicht - pakpapier - nooit pakpapier geproefd’). Gijs Scholten van Aschat (Leo) en Peter Blok (Otto) spelen de klassieke dronkemansscene. De beide heren nemen vaag de grenzen waar die ze overschrijden (‘Wat moet ons binnenste verbaasd zijn - al die cognac die opeens naar beneden komt!’). Manmoedig spreken ze de ene ‘levenswijsheid’ na de andere uit. Leo: Wat ben je ontzettend sterk, Otto! Veel sterker dan vroeger. Otto: Ik heb de hele wereld afgereisd. Ik heb het zwaar te verduren gehad - dat heeft me sterk gemaakt. Iedereen zou het eens zwaar te verduren moeten hebben. Leo: Dat is de ellende met onze beschaving - hij maakt je week. Ik heb mezelf weker en weker zien worden. Otto: Pak een boot, Leo, ‘t geeft niet waarheen! Pak gewoon een boot - een kleine boot. Leo: Hoe klein?
Dat gaat nog even zo door. Een nummer voor twee topsporters, dat is het. Dronkenschap spelen (sowieso hondsmoeilijk), en daarbinnen als acteur lelijk durven zijn, en daarbinnen (ogenschijnlijk) nonchalant bouwen aan een slapstick-act, met als enig voorwerp: een ijsemmer. Resultaat: hogeschoolkomedie.
Design for Living ('Manier van leven’ vertaalde Laurens Spoor, maar Het Nationale Toneel uit Den Haag handhaafde de originele titel) is een stuk van Noel Coward uit 1932. Otto, Leo en Gilda zijn jonge kunstenaars die worden overvallen door hun eigen succes. Ze lijken tot elkaar veroordeeld. Leo vrijt achter de rug van Otto met Gilda in een armoedige studio in het Parijse Quartier Latin. Otto vrijt achter de rug van Leo met Gilda in een luxe hotelsuite in Londen (waar Leo ondertussen een succesvol toneelschrijver is geworden, terwijl Otto geld als water verdient met oppervlakkige portretten van beroemdheden). Als een odd couple reizen Otto en Leo uit Londen hun liefde achterna - naar een steriel penthouse in New York. Daar pikken ze Gilda weer af van hun vriend Ernest, een succesvolle kunsthandelaar. Otto, Leo en Gilda kunnen niet zonder elkaar, en ze kunnen niet leven zonder ‘toestanden’ - ze floreren er zelfs bij.
De plot van Design for Living is nogal dun, je voelt de wendingen in het verhaal kilometers van tevoren aankomen. Maar de dialogen zijn briljant. Voorbeeld. Aan het eind van de eerste acte ontdekt Otto het overspel van Gilda met Leo. Iedere geroutineerde komedieschrijver creeert hier een cliffhanger van niet meer dan een pagina. Overspel ontdekt, einde verhaal! Zoniet Noel Coward (die als schrijver verre van een lafaard was). Hij laat zijn personages zeven pagina’s lang delibereren over het bedrog in de liefde, waarna de bedrogene met de staart tussen de benen afdruipt. Schrijnend toneel is dat.
Design for Living is de tweede komedie van Het Nationale Toneel binnen een seizoen (na Chin Chin, ook een regie van artistiek leider Ger Thijs). Het heeft een gifwolkje in het Nederlandse theater opgeleverd, veroorzaakt door een opmerking van Ger Thijs: hij zou in zijn aanpak van Noel Coward afwijken van de manier waarop Willem Nijholt in het commerciele circuit teksten van deze schrijver heeft gespeeld. Ik snap de woede van Willem Nijholt over die uitspraak wel. Ger Thijs heeft (relatief) makkelijk praten. Zijn gesubsidieerde gezelschap kan, ook voor een komedie van Noel Coward, over de hele linie goede acteurs aanzoeken (van twee bijrollen maakt acteur Han Kerckhoffs bij Het Nationale Toneel ware juwelen). Nijholt en zijn ‘vrije’ producenten hebben die ruimte nauwelijks - voor de bijrollen zijn ze op een ‘magerder’ bezetting aangewezen. So far, so good. Kan dat gekift tussen commercieel en gesubsidieerd toneel niet ophouden? Als de tweede aflevering van Soekar no er komt - en die tweede aflevering moet er wat mij betreft in 1999 komen - dan is er maar een ideale acteur voor de rol van de (gerijpte) Soekarno: Willem Nijholt.
Terug naar Design for Living. Een ideale comedy- avond, ook door de magistrale vertolking van Jacqueline Blom in de rol van Gilda, de vrouw die een afwisselend hysterische en radeloze slalom volvoert tussen de twee mannen die zij niet kan missen (en die haar niet kunnen missen). Deze versie van Design for Living beleefde haar premiere precies een week na Mystiek lichaam, een HNT-voorstelling naar de roman van Frans Kellendonk. Er zitten lichtjaren tussen deze twee Haagse toneelprojecten. Maar ze passen op een planeet. En dat is goed.