Film – Gawie Keyser
Het klinkt naar iets wat je koste wat het kost moet vermijden: ‘I.s.m. de Europese Commissie Vertegenwoordiging Den Haag en het Europees Parlement Informatiebureau Den Haag organiseren wij het Europees Filmfestival. Tijdens dit festival staan een reeks Europese films in de schijnwerpers, hiermee willen we laten zien dat Europa meer is dan politiek en economie.’
Zoiets, nee. Maar dan lees je het programma: Dheepan van Jacques Audiard (Frankrijk), White God van Fehér Isten (Hongarije), Ida van Paweł Pawlikowski (Polen), 45 Years van Andrew Haigh (Engeland), Youth van Paulo Sorrentino (Italië). En dan verdwijnt dat Euro-newspeak van het persbericht. Want deze films, waarvan sommige pas in roulatie zijn en andere binnenkort in de bioscoop komen, zijn stuk voor stuk heel erg de moeite waard. Samen zouden ze inderdaad een beeld kunnen geven van een ‘Europese cinema’, en misschien iets van een antwoord op de vraag of er ooit sprake kan zijn van collectieve culturele waarden die mensen uit zoveel verschillende landen binden. Gemeenschappelijke thema’s, misschien: sociale problemen rond economische neergang in voorstedelijke gebieden, het idee van het individu dat nog altijd in de macht van het verleden (de oorlog) is of de vraag of er in de moderne tijd nog iets van eeuwigheidswaarde te vinden is.
In ieder geval springt de film van Haigh in het oog. Een paar jaar geleden maakte deze jonge Engelsman het fenomenale Weekend waarin twee homoseksuele mannen met echte, romantische liefde worden geconfronteerd (lees de recensie hier). Haighs nieuwste, 45 Years, gaat eveneens over een relatie, die van een echtpaar van middelbare leeftijd, gespeeld door Charlotte Rampling en Tom Courtenay. Uitgangspunt is een kort verhaal van David Constantine: de echtgenoot in het huwelijk ontvangt een brief met erin het nieuws dat het lichaam van zijn jeugdliefde volmaakt geconserveerd in het ijs in de Alpen gevonden is. Dat gegeven plus de twee hoofdrolspelers maken 45 Years, dat volgens Haigh een pendant van Weekend, tot een film om naar uit te kijken.
Het Europees Filmfestival is van 17 tot 20 september te zien in filmtheaters in het hele land.
Ten slotte, twee nieuwe films die om uiteenlopende redenen ‘groot’ zijn: Knight of Cups, de lang verwachte, nieuwe film van Terrence Malick, en Everest, een bergfilm van de IJslandse regisseur Baltasar Kormákur. Malicks film speelt zich in Hollywood af. Verveling, glitter en glamour en zonder enige twijfel veel fluisterende voice-overs. Om deze redenen een must-see. Dat geldt eigenlijk ook voor Everest, alleen al omdat dit een ‘bergfilm’ in 3D is, te zien in Imax. De bergfilm is een vreemd genre, gevestigd door de Duitse filmmaker Arnold Fanck die vooral bekend is vanwege Die weiße Hölle vom Piz Palü uit 1929. Ook met ene Leni Riefenstahl in de rol van Maria Brandt. Er is altijd veel melodrama in dit soort bergfilms: huwelijkscrisissen, persoonlijke dilemma’s, verloren liefdes. En natuurlijk de fysieke uitdaging die de strijd tegen de natuur biedt.
Te zien vanaf 17 september.
Toneel – Loek Zonneveld
Naar Bukowski – allerlaatste voorstellingen
Henry Charles Bukowski (1920-1994), dichter, meester van het korte verhaal, verteller over zware drinkers, hoeren en gokkers, was een held voor velen. In de show van Nineties Productions (regie: Anne Maike Mertens) komen er in het begin meteen een paar langs. Bono, met een hoop kapsones (Yannick Noomen), Sean Penn, acteur, en hier een irritante klepzeiker (Jimi Zoet). Na die vet in de verf gezette spits-afbijters voegen performers Ludwig Bindervoet en Charlie Chan Dagelet zich bij het kwartet – en het hoge spel kan op de wagen gezet worden, het spel met de poëzie van Bukowski: nuchter, de-lyrisch, zinnelijk, rauw. ‘Het zijn gedichten in gewone woorden, waarin geen woord verkeerd staat’, schrijft vertaler Peter Verstegen in de bundel De genoegens van de verdoemden.
De vier performers vormen een lyrische eenheid met de teksten die ze de zaal in smijten, spugen bijna. Hun energie is jaloersmakend. De lichtheid van de performance geeft lucht en adem aan ook de zwaarste depressies. Bijvoorbeeld wanneer zich vrienden noemende klojo’s godnondeju Bukowski’s huis hebben opgeruimd!
‘Ik voelde me beter toen alles nog
in wanorde was
het zal me maanden kosten voor alles weer
normaal is:
ik zal zelfs geen kakkerlak meer vinden voor wat kontakt
ik ben mijn ritme kwijt
ik kan niet slapen
ik kan niet eten
ik ben beroofd van mijn vuil.’
Er volgen nog twee allerlaatste voorstellingen, op vrijdag 18 september (20.30 uur) en op zaterdag 19 september (22.00 uur) in het Amsterdamse Theater Bellevue. Op die tweede avond is de voorstelling onderdeel van Manifest: A Parade of People, Peace, Parties & Performances, de start van de landelijke Vredesweek. Met talloze Bukowski-extra’s, waaronder een ontmoeting met Joan Gannji over haar foto-installatie The Man Behind The Myth.
Beeld: Charlotte Rampling in 45 years.