Dat was het tweede verbod. Want een eerdere poging van de Catalanen om een officieel referendum te houden naar Schots voorbeeld was dit voorjaar al weggestemd in het Spaanse parlement. Geen bindend referendum dus komende zondag, en ook geen volksraadpleging met een adviserende status.
Wat dan wel? Regiopresident Artur Mas had tijdens zijn verkiezingscampagne in 2012 beloofd werk te maken van het zelfbeschikkingsrecht voor de Catalanen. Een grote meerderheid onder hen (75 tot 80 procent) wil zich kunnen uitspreken over de onafhankelijkheid. Als alternatief voor een officieel erkende stemming besloot Mas om op 9 november een ‘burgerparticipatieproces’ te organiseren. Vragen naar de mening van de burgers zou toch moeten kunnen, was de gedachte. Ook al ging het om dezelfde vraag: ‘Wilt u dat Catalonië een staat wordt? En zo ja, dat deze staat onafhankelijk is?’ Zonder kiesregister en zonder toezichthoudend orgaan, want dat was verboden door het vonnis van het Grondwettelijk Hof.
Even leek het erop dat de regering genoegen zou nemen met het belachelijk maken van de stembusgang in de uitgeklede versie. ‘Er is niet eens een kiesregister’, schamperde premier Rajoy. ‘En ook geen toezichthoudend orgaan’, zei vice-premier Sáenz de Santamaría. Daar was geen speld tussen te krijgen. Ze hadden het zelf laten verbieden. De rechtse krant ABC zette een fotomontage op de voorpagina met Spongebob, Columbus en Elvis Presley. Die zouden zich ingeschreven hebben als deelnemer aan de Catalaanse ‘pseudovolksraadpleging’. Onmogelijk, want je kunt je alleen inschrijven met een geldig persoonsnummer.
Intussen neemt in Catalonië de motivatie om 9 november te gaan stemmen alleen maar toe. Misschien daarom laat Rajoy de stemming op de valreep opnieuw verbieden door het Grondwettelijk Hof. De grote vraag is nu of hij de Guardia Civil de stembussen zondag zal laten weghalen. En of hij daar verstandig aan zou doen.