Shanghai – Xiao Mei was stinkend jaloers op haar nicht, die door haar ouders werd vertroeteld alsof het hun eigen kind was. Wat bleek: het wás hun eigen kind. Xiao Mei’s nicht was eigenlijk haar grote zus die door haar ouders, vlak na de geboorte, was ondergebracht bij een tante omdat ze zelf graag nog een kind – liefst een zoon – kregen. ‘Mijn ouders voelden zich enorm schuldig en dat probeerden ze nu goed te maken. Ik voelde me daarom ook weer schuldig over mijn jaloezie.’

Miljoenen abortussen, adopties van meisjesbaby’s en de vele ‘onzichtbare’ kinderen die er eigenlijk niet mochten zijn: het resultaat van 36 jaar eenkindbeleid. De maatregel van Mao is nog altijd een open wond in de Chinese maatschappij. Maar Xiao Mei is nu 25 en kan haar verhaal relativeren. ‘Als meisjes zoals ik een broer of zus hadden gehad, dan is het nog maar de vraag of we naar de universiteit waren gegaan.’

Het is een geluid dat vaker opduikt. Volgens een feministische organisatie dreigt het tweekindbeleid, dat nu van kracht is, de emancipatie van de Chinese vrouw terug te draaien. Ga maar na. In het kader van het eenkindbeleid riep de regering vrouwen op te gaan studeren en pas laat een kind te krijgen. Die emancipatie vertaalde zich naar de werkvloer: ruim zeventig procent van de Chinese moeders met kleine kinderen heeft een baan, meestal fulltime. Ter vergelijking: in Nederland werkt slechts tien procent van de moeders fulltime. China scoort bovendien hoog op internationale lijstjes van vrouwen op leidinggevende posities in het bedrijfsleven.

Dat ene kind dat een stel mocht krijgen, moest dan wel excellent zijn. Dat betekende dat de geboortezorg verbeterde, en dat het kind naar bijles wiskunde, Engels, pianoles, rolschaatsen én tekenles ging. Dat legde een enorme druk op de ouders. Een tweede kind dezelfde mogelijkheden geven, betekent een flinke kostenpost erbij. Want wie wil er nu twee gemiddelde kinderen in plaats van één excellent kind?

De regering roept vrouwen terug naar het aanrecht, klagen veel moeders over de overheidscampagne van het afgelopen jaar. Dat één kind genoeg is, is nu ingebed in de samenleving. Twintigers maken geen haast om zich voort te planten, en ook dertigers laten zich niet opjagen, blijkt uit cijfers. Beijing hoopte op drie miljoen extra baby’s per jaar. Maar in 2016 werden er maar 1,3 miljoen extra geboren.