‘Ik haat het om te vertellen, maar mijn vrouws vriendin is hier met haar kinderen en haar man is zwart! Is een advocaat maar zou ik me zorgen moeten maken?’ Furmingers collega: ‘Pak je zak pistool. Hou het klaar voor als de aap terugkeert naar zijn wortels. Het s niet verboden om een beest af te maken.’ Furminger: ‘Goed gezegd!’ Zo ging het verder, sms’jes bol van ‘fuckin n*****s’ en ‘wilden’ die opgehangen moesten worden of gesteriliseerd. Ze zetten een al grimmig debat over politieracisme in San Francisco op scherp. Daar kwam eind 2015 de (door omstanders gefilmde) executie bij van de negentienjarige, door stroomstoten versufte Mario Woods. Vijf agenten schoten 21 kogels door hem heen toen hij wegschuifelde met een mes in zijn hand. Toen San Francisco’s politie eind mei een 29-jarige vrouw doodschoot in een gestolen auto stapte de politiechef eindelijk op.
Door naar eind juni. Toen hield de politie in Fresno de negentienjarige Dylan Noble aan voor te hard rijden. Hij stapte uit maar ‘hield een hand achter zijn rug en zei dat hij zijn leven haatte’, aldus een politieman. Twee agenten schoten de ongewapende Noble neer. Op een film van een omstander ligt hij gewond op zijn buik, zegt ‘ik ben geraakt’ en reageert dan niet meer op opdrachten van agenten. Eén schiet dan nogmaals en een ander – veertien seconden later – nog eens. De politie noemde het ‘zelfmoord door agent’; Noble’s familie en vrienden noemen het ‘moord’. Ze demonstreerden bij de plaats delict. Sommigen zwaaiden met zuidelijke vlaggen en riepen ‘White Lives Matter’. Ze zijn boos om het uitblijven van aandacht.
De hete vraag in de VS is: hebben deze doden – zwarte en witte – met elkaar te maken? Amerikanen lossen dat op vertrouwde wijze op: met statistieken. Het probleem is dat er heel veel relevante cijfers zijn. The Washington Post deed een dappere poging om een eigen database aan te leggen. Enkele conclusies: tussen 1 januari 2015 en vorige week doodden Amerikaanse politiemannen 1502 mensen, waarvan 732 wit en 381 zwart. Afgezet tegen hun bevolkingsaandeel (62 en 13 procent) zijn zwarte Amerikanen 2,5 maal zo vaak slachtoffer van de politie als witte. En relatief vijf maal zo vaak slachtoffer als ze ongewapend zijn. Dat ondersteunt het verhaal van Black Lives Matter en links Amerika.
Daarom heeft rechts Amerika zijn eigen cijfers. De politie doodt dubbel zo veel witte Amerikanen als zwarte: dus wie mag er nou klagen? Ruim negentig procent van de vermoorde zwarte Amerikanen wordt door een andere zwarte Amerikaan vermoord. Bezorgd om zwarte levens? Begin bij jezelf. Nog zo’n statistiek: volgens de recentste FBI-cijfers werden zwarte Amerikanen aangeklaagd voor 62 procent van de berovingen, 57 procent van de moorden en 45 procent van geweldplegingen in Amerika’s grootste agglomeraties, waar ze 15 procent van de bevolking uitmaakten. De politie, kortom, gaat nog veel te omzichtig met zwarte Amerikanen om.
Verbijsterend hoe hardnekkig Amerikanen deze problemen sektarisch willen bekijken. Terwijl de recente moorden een hele berg problemen in de VS illustreren: te veel racisme bij politie, te veel politiegeweld, te veel geweld in de samenleving, te veel wapens, armoede, ongelijkheid, dakloosheid, rassenongelijkheid, bendecultuur, de criminalisering van alles. Natuurlijk hebben al deze zaken met elkaar te maken en moeten ze allemaal worden gerepareerd. Natuurlijk begin je bij het helderste onrecht – politiegeweld tegen zwarten – maar dat vlakt de andere problemen niet uit.
Dallas’ (zwarte) politiechef, wiens zoon en broer ook zijn doodgeschoten, bekritiseerde Amerika’s wapenwetten en zei: ‘Overal waar de samenleving faalt, moet de politie het oplossen. Niet genoeg geestelijke gezondheidszorg, niet genoeg geld tegen drugsverslaving, falende scholen, eenoudergezinnen. Ik vraag andere delen van onze democratie om ons te helpen.’ Rechtse media zetten zijn pleidooi bij in het Blue Lives Matter-frame: niet die zwarte doden zijn zielig, maar die bij de politie. De VS wentelen zich in hun infarct in politiek en debat. Daarom mijn voorspelling: de moorden van vorige week, en die daarna, en alle volgende Ian Furmingers en Mario Woods, gaan niets veranderen. En iedereen heeft heel erg gelijk.