Tot de rij klassieke Pink Floyd-albums (Dark Side of the Moon, Wish You Were Here en The Wall) zal The Endless River nooit gerekend worden, maar toch is het album een prettige verrassing. Om te beginnen omdat het er überhaupt ís: niemand had nog gerekend op een nieuw album van de overgebleven twee leden na het overlijden van toetsenist Rick Wright. En omdat het een veel fraaiere afronding en afsluiting van een oeuvre is dan The Division Bell (1998), wat het laatste album van Pink Floyd leek te zijn. Het was ook het zwakste. Mede door een lange, indrukwekkende tournee verkocht het nog steeds extreem goed (twaalf miljoen keer), maar het stond vol met de fraaiste liftmuziek denkbaar.

Volgens sommige fans is Pink Floyd geen Pink Floyd meer sinds het vertrek van Syd Barrett in 1968. Daarmee verliet de waanzin de band. Anderen vinden Pink Floyd geen Pink Floyd meer na het vertrek van Roger Waters in 1983, waarmee het intellect en engagement de band verlieten. Toch was het eerste album van de overgebleven drie, A Momentary Lapse of Reason, zeker geen slechte plaat. Hij verbleekte in ieder opzicht bij Waters’ solomeesterwerk Amused to Death, maar Pink Floyd draait nu eenmaal ook om het gitaarspel van David Gilmour. De man zonder ideeën, noemde Roger Waters hem smalend in interviews, en inderdaad was The Division Bell met name tekstueel een beschamend armoedig album. Gilmour had voor de teksten hulp ingeroepen van anderen, onder wie zijn vrouw, maar helpen deed het niet.

Onder meer daarom is The Endless River veel sterker: er wordt nauwelijks op gezongen. Als je toch niks te melden hebt, doe het dan inderdaad liever níet (de tekst van het enige nummer waarin David Gilmour zingt, is opnieuw geschreven door zijn vrouw). Daarnaast is het album een les, of beter gezegd een correctie op het collectieve geheugen: niet alleen het venijnige gitaarspel van David Gilmour blijkt zeer bepalend voor het geluid van Pink Floyd, ook het toetsenspel van Rick Wright was dat, blijkt nu sterker dan ooit.

Het fraaie is dat The Endless River het oeuvre van Pink Floyd niet alleen afsluit, maar ook samenvat: de vier (lange) stukken verwijzen met regelmaat naar het verleden van de band. Het is vrijwel onmogelijk om bij het luisteren van Side 1 niet enkele tekstregels van Shine On You Crazy Diamond (de legendarische ode van de band aan Syd Barrett) aan te halen. Zoals Side 2, Pt. 4 onmiddellijk doet denken aan Us and Them.

Het werk van Pink Floyd is zo invloedrijk, dat de laatste band die kan ontsnappen aan referenties eraan Pink Floyd zelf is. Dat veel jonge bands nog steeds door Pink Floyd worden beïnvloed, dat vrijwel alle artiesten die ambient maken of eruit putten (The Orb, Sigur Rós) uiteindelijk uitkomen bij Pink Floyd, dat de band zelf net zo gemakkelijk uit de blues plukt: het blijkt allemaal uit de correctie op de geschiedenis die The Endless River is.

Pink Floyd,The Endless River (Warner)