Vanuit haar controlehokje ziet de metromedewerkster haar landgenoten dagelijks afdalen. Plichtmatig roept ze soms een waarschuwing om. Deze keer is het een hart onder de riem.

Goed zijn voor elkaar is iets waar gewone Oekraïners al lang mee bezig zijn. Er wordt bloed afgestaan, voor vluchtelingen gezorgd, in supermarkten staan speciale winkelwagens. Lijstjes circuleren: stoofvlees, boekweit, aanstekers, slaapzakken, batterijen. Naar de oorlogszone gaat het. Volgens de VN werd in 2014 bijna een half miljard euro ingezameld. Een kwart van de bevolking was actief als vrijwilliger.

Ira is een van hen. In de keuken van haar tweekamerflat noemt ze de stadjes in de Donbass op waar zij en haar vrienden hulpgoederen hebben bezorgd. ‘Hoe het begon? Er waren aanplakbiljetten in de buurt en ik zag op een dag een bestelbus. Ik heb gewoon gevraagd of ik mee mocht.’ Vijf tochten heeft de groep nu ondernomen. Een zesde komt eraan. ‘We brengen spullen naar een kindertehuis in Artjomovsk. Eten, luiers, kleding, medicijnen’, somt ze in sneltreinvaart op. ‘O ja. Bijlen. Om hout te hakken.’

De organisatie waarvoor Ira werkt, is klein en komt uit haar buurt. ‘We zijn een burgerinitiatief’, zegt de coördinator op de website. ‘We wachten niet tot een overheid actie onderneemt, we doen het zelf.’ Ze zullen wel moeten. De Oekraïense schatkist is nagenoeg leeg. Er is krimp en kapitaalvlucht. imf-kredieten bieden nog enig soelaas. Tegelijkertijd zijn de defensie-uitgaven ten opzichte van 2013 vervijfvoudigd.

Maar juist defensie laat het land in de steek, vinden veel Oekraïners. Generaals zijn incompetent of onbetrouwbaar, ambtenaren te bureaucratisch. De populaire strijders van de vrijwilligersbataljons weten het als geen ander. Vitali bijvoorbeeld, uit Nikolaev. Na acht maanden vechten bij Loehansk rust hij uit in een door crowdfunding gefinancierd soldatenhonk. ‘Van de staat krijgen we één automatisch geweer voor drie man. Eén uniform per persoon’, zegt hij geërgerd. ‘Mocht mij iets overkomen, dan is er voor mijn familie geen uitkering. Ik wil me nu officieel als dienstplichtige laten registreren. Maar elke keer ontbreekt er wel een stempel of een papiertje. Ze wimpelen ons af.’