De reacties op de blockbuster met Russell Crowe in de hoofdrol waren gemengd, het grauwe geweld werd soms minder bejubeld, de fantasy-aanpak van de regisseur meer. Eén ding moet je Aronofsky nageven: hij is werkelijk van alle markten thuis en bouwt aan een heterogeen oeuvre.
Nu wil het toeval dat tegelijk met de film (of eigenlijk iets eerder, de publicatie van het vierluik begon al in 2012) er ook een strip verschijnt over hetzelfde onderwerp op een scenario van Aronofsky. Hoe zit dat? Is dit een verstripping van de film, of is de film gebaseerd op de strip? Geen van beide. Toen het te lang duurde voordat Aronofsky de studio’s en geldschieters enthousiast kreeg, gaf hij een vroege versie van het scenario aan striptekenaar Niko Henrichon. Die had net allerlei prijzen gewonnen met The Pride of Baghdad, over leeuwen die uit de zoo ontsnapten vlak nadat de Amerikanen Bagdad hadden gebombardeerd. Henrichon gebruikt een fraaie, realistische stijl die perfect geschikt is voor verhalen tussen realisme en fantasy. Maar als je de cover van het eerste deel van Noach ziet, zou hij ook prima een sf-verhaal kunnen tekenen. Het vreemde aan de strip Noach is dat je soms het gevoel krijgt dat je een sf- of fantasy-verhaal leest. En dat is ook precies wat Aronofsky voor ogen had, benadrukt hij in interviews. De scenaristen Aronofsky en Ari Handel beschouwen het eerste deel van de bijbel als een boek vol magie. Het scheppingsverhaal, Adam en Eva die uit de tuin worden verbannen, mensen die makkelijk negenhonderd jaar worden en zelfs reusachtige engelen die op aarde rondlopen. Het is dan ook niet gek dat ze het onwaarschijnlijke verhaal van Noach (van alle dieren twee exemplaren in één boot, waar ze 150 dagen lang rustig in blijven staan?!) overgieten met een fantasy-sausje.
De strip wijkt grosso modo niet veel af van de film – het zijn details die net even anders zijn – omdat film nu eenmaal een ander medium is.
Hoofdpersoon Noach ploetert met zijn gezin door een stoffige, bijna post-apocalyptische wereld. Die vreemde sfeer is een bewuste keuze van Aronofsky, soms loopt Noach langs objecten die lijken op vervallen ruimteschepen. Nadat de mensheid uit het paradijs is verbannen, zijn de nazaten van Kaïn en Abel gedoemd. Geen regen, geen planten, de dieren beginnen uit te sterven en de mensen verloederen. Brave borst Noach ziet het met lede ogen aan. Hij probeert goed voor zijn vrouw, twee zonen en een geadopteerd, onvruchtbaar meisje te zorgen, maar wil ook de rest van de mensheid redden. Hij reist als een soort oudtestamentische milieu-activist naar de stad ‘Bab-Ilim’ om de mensen te waarschuwen dat ze moeten stoppen met hun vergiftiging van de aarde. Hij claimt ‘als nazaat van Adam’ het recht om de menigte toe te spreken, maar die lacht hem uit. En dan moet Noach ‘de wijze’ snel wegwezen, want de valse leider Akkad heeft het niet op de prekerige Noach.
Noach wordt ’s nachts gekweld door nachtmerries vol water en verdrinkende mensen en dieren. Wat betekent dat toch? Spreekt de Schepper tot hem? Hij bezoekt zijn grootvader, een sjamaan die hem een zaadbolster geeft. Voordat Noach bij zijn opa op de berg Ararat kan komen moet hij langs de wachters. Die zesarmige reuzen zijn wel het spectaculairst uit Aronofsky’s fantasy-Noach. Ze zijn gebaseerd op de tekst uit Genesis 6:4: ‘In die tijd leefden er reuzen op aarde. Het waren de geweldigen uit de voortijd, mannen van naam.’ In de strip zijn de gevallen engelen, want dat zijn ze, echte reuzen. In de film zijn het monsters van steen, die moeizaam lopen. De gevallen engelen zijn kwaad op de mensheid die hen verraadde en willen Noach aanvankelijk niet helpen. Ze gooien hem in een gevangenisput (die er met de gladde structuur ook al enigszins uitziet als een ruimteschip). Maar uiteindelijk trekken ze bij en in latere delen helpen ze hem met het bouwen van zijn schip, dat de grootte heeft van een olietanker. Bovendien bewaken ze Noach en zijn creatie ook tegen de hordes mensen die het schip bestormen als ze door krijgen dat er geen ontsnappen meer mogelijk is aan de toorn van God.
Vanaf het eerste deel, waarin het verhaal en de sfeer goed worden neergezet, krijgt het verhaal een ander tempo. Net als in de film is Noach vooral bezig met zijn boot en het huisvesten van de dieren. Die worden gedrogeerd, zodat ze rustig blijven. Het andere thema dat veel ruimte krijgt, is Noachs worsteling met de vraag of de mensheid ook mag overleven. Is de enorme hoeveelheid water die de aarde schoonspoelt niet bedoeld om juist de mensen te laten verdwijnen en de dieren een nieuwe start te geven? Wil de Schepper zo een fout uit zijn creatie rechtzetten? Noach komt hierdoor in conflict met zijn gezin. Zijn zonen willen leven en zelf nazaten voortbrengen. Als de geadopteerde dochter Naema na een bezoek aan grootvader genezen is en dus wel kinderen kan krijgen, heeft Noach een probleem. Moet hij zijn eigen kleinkinderen doden, wanneer zij zwanger blijkt te zijn?
Film en strip lopen grotendeels synchroon en dat is ook geen verrassing. Tekenaar Henrichon heeft voor sommige onderdelen een eigen oplossing bedacht en dat maakt dat je de strip prima kunt lezen, ook al heb je de film al gezien. Het is een nieuwe, verfrissende ervaring om zijn beelden over het Noach-verhaal te zien. Het vakmanschap van zijn tekenwerk wekt bewondering, het ziet er allemaal prachtig en verzorgd uit. Met name de scènes waarin de dieren naar de boot toe komen zijn indrukwekkend. Ook de beelden waarin het oudtestamentische verhaal een fantasy-dimensie krijgt zijn ronduit geslaagd. Noach is een bijzondere strip, waarin actie en avontuur nu eens niet worden ingezet om een plat en leeg verhaal te vertellen zoals zo vaak bij realistisch getekende genrestrips, maar om een oud verhaal op een originele manier van een actuele boodschap te voorzien. Wat mij betreft wint de strip het van de film.
_ Darren Aronofsky, Ari Handel, Niko Henrichon -_ Noach, deel 1 tot en met 4: Wegens de slechtheid van de mensen. Le Lombard, 48 blz., € 7,50.
Beeld: Uit Noach. Een oud verhaal met een actuele boodschap (Le Lombard, 2014).