Jury’s in de kunsten wegen het onweegbare. Maar hebben in elk geval het voordeel van de intersubjectiviteit die de betrekkelijkheid van eigen smaak, preoccupaties, oordelen overstijgt. Helaas, bij Groene’s vraag om een top-3 moet je in je eentje met de billen bloot. En besef je vooral hoeveel uitstekende makers en programma’s je moet passeren. Dat lukt alleen door vals te spelen. Ik heb zo vaak gezegd ‘verder ben ik van mening dat Podium Witteman de Nipkowschijf moet winnen’, en heb dat zo uitgebreid beargumenteerd, dat ik het programma hierbij tot hors catégorie verklaar. Ereprijs.
1.
Kunnen we beginnen aan de drie. Maar welke categorie? Actualiteiten of amusement (Even tot hier; Klikbeet; Promenade) of documentaire (alleen al over onderwijs 100 dagen voor de klas; Klassen) of drama (De regels van Floor; IM; Hollands hoop; Rudy’s grote kerstshow) of kindergesprekken (Hoofdzaken, Taarten van Abel) of magazine of praatprogramma of reportage (Danny Ghosen) et cetera? Alleen al de subcategorie ‘geschiedenis’ levert met Andere tijden (de fraaie special Ode aan de zorg) of In Europa (contemporain) van goede tot geweldige afleveringen. Maar laat ik dat domein toch uitverkiezen omdat het nu eenmaal mijn vak is, en De machteloze missie van Srebrenica (BNNVARA) bekronen. Vanwege het superieur interviewen van Coen Verbraak, die er de Sonja Barend Award voor kreeg. Vanwege dito montage door Elja de Lange. Vanwege de noodzakelijke bijdrage aan ‘Bewältigung’ van ons verleden. En vanwege het zichtbaar maken van talloze tinten grijs die de weerbarstige werkelijkheid nu eenmaal altijd bevat, zeker in een zo beladen periode en materie.
2.
Eindelijk moet ik Arjen Lubach (VPRO) de eer geven die hem toekomt (alsof hem dat wat zou uitmaken; en die hij van duizenden kanten al heeft ontvangen, inclusief de Nipkowschijf 2016). Het is een zelfbewust gebrachte mix van satire en onderzoeksjournalistiek. De grapdichtheid zo hoog dat er redelijk wat flauws tussen zit, maar het aantal keren ‘raak’ is enorm. En belangrijker, de grote kwesties die hij behandelt worden zo scherp, helder en geestig geanalyseerd dat ze achteraf inzichtelijker zijn dan voordat je ging kijken (met soms een snufje demagogie); en dat ze op de politieke of sociale agenda komen of daar meer urgentie krijgen. De fabeltjesfuik (sociale media die voor advertentieverkoop gebruikers steeds meer een parallelle werkelijkheid in zuigen) leverde op een haar na ‘het woord van het jaar’ op. Het is lachen om niet te huilen.
3.
Dan is de derde nominatie voor Frontberichten (BNNVARA), bedacht en uitgevoerd door Geertjan Lassche en samengesteld uit vlogs van mensen die in eerste, tweede of derde linie van de corona-oorlog stonden (en helaas nog of weer staan). Het ontkennersgilde heeft niet gekeken of stront in de ogen. Ik schreef er uitgebreid over. Wie per se een volgorde wil stopt zelf de titels in een hoed en laat er een uithalen door notaris of de eigen peuter. Dan is het onweegbare gewogen.
O ja: de twintig afleveringen van Rudy’s grote kerstshow (VPRO) worden op zondag 27 december achter elkaar uitgezonden op NPO Zapp. En de vier delen van IM, Michiel van Erps dramatisering van de Ischa/Connie Story met Wende Snijders en Ramsey Nasr, worden van maandag 28 december t/m vrijdag (behalve donderdag) uitgezonden op NPO 1, 22.35 uur (AVROTROS).