Barcelona - Een van de dingen in Spanje die nu eens echt goed functioneren is de gezondheidszorg. Die is van hoge kwaliteit, voor iedereen toegankelijk en gratis. In een land waar de sociale zekerheid verder op een armzalig laag pitje staat, is de gezondheidszorg een opmerkelijke uitzondering. Hoogste tijd dus om daar eens flink het mes in te zetten.
Catalonië loopt daarbij voorop. Niet alleen omdat dit gewest een hoge schuldenlast heeft. Andere Spaanse regio’s staan er niet veel beter voor, maar die hebben net verkiezingen achter de rug. En hakken in de gezondheidszorg gaat nu eenmaal niet zo lekker als de kiezer op het punt staat naar het stemhokje te wandelen.
Catalonië heeft sinds eind vorig jaar een nieuwe regering. Een coalitie van linkse partijen maakte in Barcelona plaats voor een kabinet van de rechtse Catalaanse nationalisten van CiU. Op de post van Volksgezondheid kwam Boi Ruiz terecht. De voorgaande twee decennia was hij directeur en voorzitter van de vereniging van particuliere ziekenhuizen, de lobby van de commerciële gezondheidszorg. Spanjaarden die geld hebben en geen wachtlijsten of ziekenzalen willen, gaan naar privé-klinieken met mooie ruime eenpersoonskamers. Totdat ze iets ernstigs hebben, want voor specialistische zorg die een dure behandeling vergt heb je niet zo veel aan mooie schilderijtjes aan de muur en ben je beter af in de sobere maar goed toegeruste openbare ziekenhuizen. Dat weet bijvoorbeeld ook koning Juan Carlos, die zich een tijdje terug voor behandeling meldde in de openbare Hospital Clinic in Barcelona.
Maar Spanje heeft begrotingsproblemen en dus krijgen ook de gewesten forse bezuinigingen opgelegd. Die hebben zich in Catalonië intussen al vertaald in een verlaging van het overheidsbudget met tien procent, en niemand twijfelt eraan dat straks hetzelfde in de rest van het land gebeurt. Want denk niet dat het bij de bestuurders opkomt om belastingen te gaan verhogen, hooguit de btw. De CiU-regering in Barcelona verlaagde zelfs de successierechten voor de welgestelden. En onder de bezielende leiding van Boi Ruiz ging de bijl in de openbare gezondheidszorg. Die moet veertien procent besparen, waarbij gezondheidsminister Ruiz op het cynische af verzekert dat dit gebeurt zonder de kwaliteit van de zorg aan te tasten.
De gevolgen zijn ingrijpend. Ziekenhuizen sluiten afdelingen en operatiekamers en Ruiz raadt aan die te verhuren aan de commerciële gezondheidssector. Andere ziekenhuizen verdwijnen helemaal en een op de vier gezondheidscentra sluit, of beperkt de dienstverlening. Het heeft tot grote onrust geleid onder de bevolking en het medisch personeel. Tientallen gezondheidscentra zijn bezet door verontwaardigde buurtbewoners, in een aantal gevallen zijn de bezetters bejaarden. Is de Spaanse zorg dan zo verkwistend? Nee, met 6,7 procent van het bbp zit Spanje ruim onder het Europese gemiddelde. Spanje wacht een hete herfst.