Londen – Een kasteel in Kent, een landgoed in Wiltshire en een nachtclub in Mayfair, de duurste buurt van Londen. Op zulke locaties bekokstoofden Nigel Farage en andere prominente leden van Ukip afgelopen jaar het Britse vertrek uit Europa. Het is populisme op z’n Brits. Brexit was een opstand tegen de gevestigde orde, een revanche van de burgers uit vergeten plaatsen als Barnsley, Boston en Burnley tegen de grootstedelijke elite in Londen en andere steden van het welvarende zuidoosten van het koninkrijk. ‘De little people hebben er genoeg van, niet alleen hier, maar straks in Amerika ook’, sprak Farage een maand voor de Amerikaanse verkiezingen.
Het boeiende van de Brexit is dat de peetvaders van het populisme afkomstig zijn uit de gevestigde orde. Neem de twee suikeroompjes van Ukip. Arron ‘Piggy’ Banks is een privaat opgeleide multimiljonair. Zijn collega Stuart Wheeler ging naar kostschool Eton, verdiende zijn miljoenen in de financiële wereld en woont nu in een twaalfde-eeuws kasteel. In een kasteel wonen ook de gebroeders Barclay, de eigenaren van The Daily Telegraph die de ochtend na het referendum een Ukip-feestje organiseerden in The Ritz, waar ze eigenaar van zijn.
Ook op de Conservatieve vleugel van de Brexit waren de aanvoerders niet van de straat. Old Etonian Boris Johnson is, tegen wil en dank, lid van de gegoede klasse, al is hij wat minder posh en clubbable dan zijn oude studievriend David Cameron. Aan zijn zijde stond onder meer Jacob Rees-Mogg, een andere Old Etonian die deftiger is dan Bertie Wooster. Toen hem ooit werd gevraagd tot welke klasse hij behoorde, upper-middle of gewoon upper, antwoorde hij met een glimlach een man van het volk te zijn.
Britse politici hebben het talent om tegelijkertijd elitair en populair, of zelfs populistisch te zijn. Ze zijn daartoe ook gedwongen door het districtenstelsel, dat hen dichter bij hun kiezers brengt. Het zorgt er tevens voor dat een populistische partij als Ukip maar één zetel heeft. Door een tikkeltje populistisch te zijn en de stem des volks voor een Brexit heilig te verklaren, heeft de Conservatieve Partij Ukip de wind uit de zeilen gehaald. De immer in tweed geklede freelance-politicus Nigel Farage is ondertussen woedend omdat Ukips enige Kamerlid zijn strijd om de titel Sir heeft gesaboteerd. Eigenlijk wil hij, zo blijkt nu, dolgraag bij de gevestigde orde horen, de elite die hij zegt te verafschuwen.