Aangekomen zit hij met regisseur/cameraman Maaik Krijgsman in de wolken. Tegen verwachting breekt alsnog de zon door: Ruben maakt mooie foto’s. Maar ook zonder dat was de tocht niet vergeefs, want kraanmachinist meneer Wei bouwt al veertig jaar wolkenkrabbers en ging ‘het mooiste uitzicht van de wereld’ (voor wie van de metropool houdt) fotograferen. We zien een selectie: schitterend. ‘Beroemde internationale fotografen overtreffen me niet.’ Maar, hoewel inmiddels zelf beroemd, hangen er geen foto’s in zijn cabine, want dochterlief zegt: ‘Je bent gewoon een arbeider wiens foto’s aanslaan.’ Dus blijft hij bescheiden.

Meneer Wei is een gevalletje ‘goede voorbereiding’ van de makers. De productie is ook verder prima, maar de kracht van de serie schuilt meer nog in opgezocht toeval. Relatief veel van de vaak ijzersterke personages worden van straat geplukt. En dat kan omdat hoofdpersoon en gids Terlou als jonkie naar China trok om professioneel fotograaf te worden. Dat lukte toen niet, maar de winst van zijn Chinese jaren is taalbeheersing en kennis van de cultuur. Na medicijnenstudie en midden in een alsnog succesvolle fotocarrière, is het ‘China revisited’.

Een prettige, open jongeman die het ijs doet breken en komt waar weinigen komen. Ook al willen veel gokhuisbezoekers, marktlui en ouders die hun kinderen ten huwelijk aanbieden niet op foto en film. Gelijk hebben ze. Het is eerder een mirakel dat sommigen wel willen. Zoals mevrouw Ma die op de huwelijksmarkt van Nanjing een advertentie ophangt voor haar 28-jarige dochter, universitair opgeleid, werkzaam in de financiële wereld. De familiedruk op jonge Chinezen om te trouwen en een zoon te krijgen is immens. Mirakel dus dat ook de dochter bereid is zich met moeder thuis te laten filmen. Ze wijst immers alle door haar ouders gevonden huwelijkskandidaten af en vindt de ‘payback’ van een carrière zekerder dan die van een gezin. En ze steekt geen poot uit in het huishouden, klaagt moeder, die kennelijk hoopte dat de Hollanders voor een doorbraak zouden zorgen.

Minitragedie die staat voor een gigantische: hoogopgeleide vrouwen vinden (ook als ze willen) geen gelijkwaardige man omdat mannen ‘naar beneden’ willen trouwen. En laagopgeleide mannen vinden geen vrouw: geen maatschappelijk perspectief en zwaar in overtal. Velen zoeken geluk en rijkdom in de grote stad. Zoals een jongen die slaapt in een hokje achter een werkplaats. Hij excuseert zich voor een poëtische, verdrietige passage in zijn dagboek: hij had toen tot vier uur ’s nachts moeten werken.

China verenigt het slechtste van twee werelden: dickensiaanse uitbuiting en partij- en staatsdictatuur. Ruben is, onjournalistiek en heel menselijk, van slag door die lieve jongen. Maar er is ook hoop en incidenteel succes. En er is zorg: meneer Chen die in de weekenden mensen weerhoudt van zelfdoding vanaf de hoge brug van Nanjing. Zelf is hij er helaas wel alcoholist door geworden. Zijn advies aan de mensen die hij heeft gered: zuipen, dat praat makkelijker.

Maaik Krijgsman, Ruben Terlou, Langs de oevers van de Yangtze, zes delen vanaf zondag 7 februari, NPO 2, 20.15 uur

Beeld: Ruben Terlou in Langs de oevers van de Yangtze, regie: Maaik Krijgsman (Joost van Herwijnen/VPRO)