Beijing – Hoeveel het er precies zijn weet niemand. Maar we weten wel dat buitenlanders bij bosjes uit China vertrekken en dat er zich steeds minder vestigen. Het land is niet meer het mekka van buitenlandse ondernemers, diplomaten zien een post in China als een straf, buitenlandse studenten blijven weg, expats houden het voormalige land van de toekomst voor gezien. De oorzaken van die exodus en sterk geslonken instroom? Covid met zijn economische en sociale ontwrichting. Deglobalisering. Oorlogsdreiging. Risico om door het regime in gijzeling te worden genomen. En regelrechte xenofobie.
Zelfs in de hoogtijdagen hebben er waarschijnlijk nooit meer dan een miljoen buitenlanders in de Volksrepubliek gewoond, een land waar achttien procent van de mensheid huist. Drie jaar geleden begon met corona de uitdunning van de toch al smalle buitenlandse gelederen. Door de plotselinge lockdowns, de wrede quarantaines en de sluiting van de scholen voelden buitenlanders zich net als de Chinezen zelf: als gevangenen. China ging dicht. Er kwam niemand meer in, en wie kon, ontsnapte. Zodra na de afschaffing van zerocovid de grenzen weer open gingen begon de uittocht, en daar stond geen intocht of terugkeer tegenover.
Zerocovid was ook rampzalig voor de economie. Toeleveringsketens zijn gebroken, talloze ondernemingen over de kop gegaan. Veel buitenlandse bedrijven verhuizen naar landen met minder risico’s, of ze keren terug naar hun thuisland. Apple is bezig zijn productie grotendeels te verplaatsen van China naar India. Na de globalisering is ontkoppeling de economische mode geworden, en hoe meer ontkoppeling, des te minder vreemdelingen. Bovendien zijn veel buitenlandse ondernemers de tegenwerking door de overheid en de controle van partijmensen op het bedrijfsbeleid beu. In alle privé-ondernemingen, ook buitenlandse, moet immers een partijcomité toezicht houden.
In het China van Xi Jinping zijn westerlingen al snel verdacht, want net als in Mao’s tijd kunnen het spionnen zijn. Het oplopen van de geopolitieke spanningen en de oorlogssfeer rond Taiwan verhogen hun gevoel van onveiligheid. Om de grotendeels door hemzelf veroorzaakte polycrisis de baas te blijven heeft Xi geruststellend bedoelde beloften gedaan en verzoenende taal gesproken. Waarna een bizarre Chinese ‘weerballon’ het Amerikaanse luchtruim binnendreef en ten slotte werd neergeschoten. De spanningen zijn weer gevaarlijk opgelopen. En dus gaat de exodus van buitenlanders uit China onverminderd door.