Phnom Penh – Voor Sam Rainsy was het in november zonneklaar. De verkiezingsoverwinning van Birma’s democratische icoon Aung San Suu Kyi zou grote gevolgen hebben voor Cambodja.
‘Er waait een wind van vrijheid die in de nabije toekomst ook Cambodja zal bereiken’, verklaarde Rainsy kort na de historische verkiezingen in Birma.
Rainsy’s hoopvolle boodschap hield niet lang stand. Nog geen week na zijn opmerking lag er een arrestatiebevel voor de prominente oppositievoerder. Hij zou ruim zeven jaar geleden de minister van Buitenlandse Zaken hebben belasterd. Genoeg om hem twee jaar achter de tralies te zetten. De kort daarvoor nog zo strijdbare oppositieleider koos eieren voor zijn geld en verkaste naar Parijs om voor de derde keer in zijn politieke carrière in ballingschap te gaan.
Daarmee is de Cambodjaanse politiek weer volledig terug bij af. Nadat premier Hun Sen anderhalf jaar geleden nog had opgeroepen tot een verzoenende ‘cultuur van dialoog’ is het land wederom in de ban van arrestaties, machtsmisbruik en geweld. Zo werden eind oktober twee oppositionele parlementsleden uit hun auto gesleurd en voor de ingang van het parlement afgeranseld door regeringsaanhangers. Enkele dagen later zette het parlement de vicevoorzitter op dubieuze wijze aan de kant, ook een prominent oppositievoerder.
De teleurstelling onder de Cambodjanen is groot. Sommigen vrezen zelfs dat het land terugkeert naar de donkere jaren negentig, toen politiek geweld tientallen levens eiste. Van Hun Sen, de ‘Sterke Man’ die sinds 1985 het land met ijzeren vuist bestuurt, werd wel verwacht dat hij zou terugkeren naar een politiek van repressie. Maar velen hoopten dat Sam Rainsy ditmaal zijn rug recht zou houden, helemaal nadat hij in november Cambodjaanse migranten vertelde bereid te zijn te sterven voor zijn land. Dat hij toch naar Parijs vluchtte, biedt weinig hoop op verandering. Ou Virak, de directeur van een denktank, verborg zijn frustratie niet. In een recent opiniestuk schreef hij dat de Cambodjanen bij de verkiezingen van 2013 voor verandering hebben gekozen, niet voor een herhaling van zetten.
Rainsy zelf blijft optimistisch en zegt in 2018 terug te zijn om de oppositie naar de lang gekoesterde verkiezingsoverwinning te leiden. Hun Sen verklaarde nog liever zijn eigen hand af te hakken dan de oppositieleider een pardon te geven zodat hij zijn celstraf kan ontlopen. ‘Wees niet bang als de gevangenisdeur voor je opengaat’, waarschuwde hij de oppositieleider.