Barcelona – ‘Seks is niet verboden, net als stemmen. Maar je moet er toestemming voor hebben. Anders is het verkrachting.’ De interviewer van Sky News geloofde zijn oren niet helemaal. Vergeleek de Spaanse staatssecretaris Irene Lozano het Catalaanse referendum over onafhankelijkheid van 2017 met een verkrachting, waarvoor de organisatoren gevangenisstraffen tot 25 jaar verdienen? ‘Nee, haha.’ Lozano leek de vraag wel grappig te vinden. ‘Misschien heb ik me niet goed uitgedrukt. Wat ik zeg is dat seks goed is, maar zonder toestemming wordt het verkrachting. Stemmen is ook oké. Maar als je er geen toestemming voor hebt, is het in Spanje een strafbaar feit.’

Irene Lozano is samen met de minister van Buitenlandse Zaken de officiële stem van Spanje in het buitenland. Ze is de baas van España Global, het overheidsorgaan dat het imago van het land moet oppoetsen.

De vergelijking van de staatssecretaris was geen uitglijder. ‘Ik gebruik altijd de metafoor van de verkrachting’, zei Lozano ter inleiding van haar antwoord. Er was op hoog niveau over nagedacht. Maar toen een storm van kritiek losbarstte, deed ze alsof het een ongelukje was geweest. ‘Gisteren maakte ik niet de meest gelukkige vergelijking’, twitterde ze. ‘Ik probeerde het verschil uit te leggen tussen dingen doen met of zonder toestemming van de betrokkenen. Het referendum van 2017 werd zonder het akkoord van de helft van de Catalanen gehouden.’

Erg veel beter werd het er niet op. Want stel dat het klopt dat de helft van de Catalanen tegen het referendum was, is het dan niet net zo vreselijk voor die andere helft (volgens peilingen zijn het er meer: zeventig tot tachtig procent) als die tegen hun zin géén referendum mogen houden?

Op dit soort tegenwerpingen hebben unionisten een vast antwoord: de wet. Alleen is het houden van een referendum zonder toestemming in Spanje nu juist géén strafbaar feit. In 2005 werd het uit het wetboek van strafrecht verwijderd. Vandaar dat de Spaanse justitie heeft ingezet op rebellie, oftewel gewelddadige opstand, om de organisatoren van het Catalaanse referendum te kunnen vervolgen.

Zonder respect voor de wet is geen democratie mogelijk, zei koning Felipe VI deze week. Iedereen begreep dat hij het had over de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging. Misschien was hij even vergeten dat hij zijn troon dankt aan de staatsgreep van generaal Franco tegen de wettige Spaanse republiek.