Kaapstad – Nu de apocalyptische Day Zero – de dag waarop Kapenaren hun kranen alleen nog maar horen pruttelen – dit jaar geen realiteit meer lijkt te worden is het vingerwijzen begonnen. Was het een politiek spel? Frictie tussen het anc, landelijk aan de macht, en de DA die het in Kaapstad en de provincie West-Kaap voor het zeggen heeft? Gedonder binnen de DA, die af wil van haar Kaapse burgemeester? Een zionistisch complot, bedoeld om Israëlische bedrijven vette ontziltingscontracten te geven? Waarom al die brouhaha over ‘de eerste grote stad ter wereld die zonder water komt te zitten’?

De term Day Zero werd in november 2017 gelanceerd. Kort daarna werd de dag des onheils vastgesteld op 4 juni 2018. Paniek in de stad. Mensen in de rij bij springbronnen, mineraalwater uitverkocht, evenals watertanks en jerrycans die je bij speciale, bewaakte waterpunten zou moeten laten vullen. Kaapstad komt zonder water! Wereldnieuws! Daarna werd doemsdag opgeschoven. Eerst naar 9 juli, toen 27 augustus. En nu dus voor onbepaalde tijd uitgesteld.

Zijn we voor het lapje gehouden? Want klimatologisch is er niks veranderd. De winterregens zijn nog niet begonnen, en niemand weet hoe verlossend die zullen zijn. Waterreservoirs maken nog steeds een uitgeteerde indruk. En het waterverbruik zit nog niet onder de beoogde 450 miljoen liter per dag.

In een analyse voor Daily Maverick zette journaliste Rebecca Davis de respons op de crisis neer als ‘een opeenvolging van ineffectief, bestraffend en juichend’. Ineffectief omdat er na de eerste serieuze waarschuwing in november 2016 (‘Care a little. Save a lot’) niks veranderde. Bestraffend omdat de Kapenaren een jaar later de rekening voor hun onverschilligheid kregen gepresenteerd: de watertarieven gingen scherp omhoog en het dreigement van dichte kranen werd gelanceerd. En nu is het tijd voor felicitaties, want Kaapstad is Day Zero de baas gebleven.

In werkelijkheid, schrijft Davis, kwam er verlichting omdat de agrarische sector zijn enorme jaarlijkse rantsoen inmiddels heeft ontvangen en er dus meer water overblijft voor de rest van de bevolking. Ook had de omineuze boodschap een negatieve impact op de toeristenindustrie – wie heeft er na het beklimmen van de Tafelberg zin in een pruttelende douche? Day Zero zorgde voor sociale en economische onrust. Maar uiteindelijk, zeggen de stadsnotabelen, was de campagne een succes: Kapenaren zijn nu doordrongen van de ernst van de zaak. Dat valt te bezien. Nadat de dreiging van Day Zero was verdampt, ging het waterverbruik onmiddellijk omhoog.