Het is een klassiek debat in de popmuziek: doet de performer, de zanger(es) die geen eigen nummers schrijft maar het werk van anderen vertolkt, onder voor de singer-songwriter? Wanneer iemand daar ‘ja’ op antwoordt, zijn de tegenvoorbeelden altijd die van de grootste performers. Elvis, Sinatra. En op zijn laatste, door Rick Rubin geproduceerde, bejubelde albums zong Johnny Cash ook veelal nummers van anderen.
Ook Bettye LaVette is geen singer-songwriter, ze is een stem. Een krachtige, doorleefde, energieke, karaktervolle, rauwe stem. Dat ze pas op hoge leeftijd eindelijk de lof en de volle zalen krijgt die ze verdient, heeft allerlei oorzaken (jaren vol verkeerde keuzes voor labels, voor muziek, voor producers, goede albums op verkeerde momenten, minder goede albums op cruciale momenten en simpelweg pech), maar het komt ook doordat ze de laatste tien jaar een repertoire en geluid heeft dat haar perfect past. De grote rol die producer Rick Rubin bij Johnny Cash had, verzorgt Joe Henry bij haar. Alle albums van Joe Henry zelf en al die van anderen voor wie hij ooit een album heeft opgenomen, hebben één ding gemeen: ze klinken magistraal, natuurlijk en warm. LaVette klinkt met Henry achter de knoppen soulvol en tijdloos, de begeleiding is zorgvuldig, soepel en kleurrijk – maar er zit een randje aan, net als aan haar stem.
LaVette’s generatiegenote, zangeres Darlene Love, zit op dit moment in de studio met Bruce Springsteens gitarist ‘Little’ Steven Van Zandt. Love heeft net als LaVette (Love is 73) een carrière waarvan de grootte geen recht doet aan haar talent. De fraaie, liefdevolle documentaire Twenty Feet from Stardom, over de grote inzet en verrichtingen van achtergrondzangeressen in de schaduw van wereldsterren, plaatste Love alsnog in de schijnwerpers die haar toekomen. Van Zandt, die wel vaker als een Tarantino van de muziek vergeten vocalisten uit het moeras trok, lijkt de ideale man om het talent van Love af te stoffen en op te poetsen. Hij schrijft ook nummers voor haar album.
Dat deed Henry niet voor LaVette: samen kozen ze bestaande nummers die bij haar stijl en stem passen. Het zijn nummers van redelijk voor de hand liggende grote namen (Dylan, Rolling Stones), maar nooit hun voor de hand liggend werk. En altijd uitgevoerd met die stem waarvan iedere uithaal door merg en been gaat, mijlen verwijderd van iedere vorm van mooizingerij of vocaal effectbejag, maar leunend op kracht en karakter. Een stem die duidelijk maakt dat de beste performers nummers van anderen zo naar hun hand zetten dat ze ze eigenlijk opeisen en zich toe-eigenen. Wanneer LaVette de titel van het fabuleuze titelnummer uitschreeuwt, klinkt een vrouw die 52 jaar na haar eerste single als nooit tevoren emotie oproept vanuit een onweerstaanbare drang tot zingen.
Bettye LaVette, Worthy. Op 17 maart speelt LaVette in Paradiso
Beeld: Bettye LaVette (Marina Chavez)