Berlijn – Wat enkele ouders van schoolkinderen al vermoedden, wordt nu door onderzoek bevestigd: Duitsland heeft in het eerste coronajaar in vergelijking met andere West-Europese landen zijn scholen het langst gesloten en had tegelijk de minste digitale mogelijkheden om het onderwijs thuis voort te zetten. Duitsland sloot de basisscholen tot mei 2021 bij elkaar 183 dagen, zo blijkt uit een vergelijkende studie van zeven Europese landen: 74 dagen waren ze volledig gesloten, 109 dagen gedeeltelijk. Nederland staat met 134 dagen deels gesloten scholen in het Europese middenveld; Frankrijk, Spanje en Zweden hadden de kortste schoolsluitingen met respectievelijk 56, 45 en 31 dagen. Alleen Polen had de scholen langer gesloten dan Duitsland: 273 dagen.
Voor kinderen betekende de coronalockdown in Duitsland daardoor een veel grotere beperking van het normale leven dan voor volwassenen, schrijven de onderzoekers. Het werkende leven van volwassenen ging langer normaal door; werkgevers waren niet verplicht hun werknemers in ‘home-office’ te laten werken. Het onderzoek valt in Duitsland binnen een nieuwe discussie over de omgang met kinderen in de coronapandemie. Tijdens het eerste coronajaar was kritiek op de lange scholenlockdown opvallend afwezig. Het Duitse beleid ging ervan uit dat kinderen belangrijke verspreiders van het virus zijn – een conclusie die in Nederland minder stellig werd getrokken.
Nu heeft de nieuwe bondskanselier Olaf Scholz (spd) expliciet beloofd dat de scholen in de vierde golf niet gesloten zullen worden. Het doorslaggevende argument daarvoor is overigens niet de mentale gezondheid van thuisblijvende kinderen, maar de economische schade die Duitsland zou kunnen oplopen. Volgens de studie is de onderwijsachterstand door de lockdown aanwijsbaar, met name voor kinderen uit sociaal benadeelde gezinnen.
Uit Nederlands onderzoek was al gebleken dat tijdens de schoolsluiting een achterstand van twintig procent was opgelopen. In Duitsland, suggereren de onderzoekers, zou dat percentage nog hoger kunnen zijn, omdat het merendeel van de Duitse scholen geen of nauwelijks digitale mogelijkheden bleek te hebben om het onderwijs op afstand voort te zetten.
Overigens zegt de belofte van Scholz weinig over het schoolbeleid in de tweede coronawinter. Onderwijs is in het federale Duitsland de verantwoordelijkheid van de deelstaten. Een aantal ervan heeft de ‘aanwezigheidsplicht’ op school al opgeheven: ouders kunnen daar nu zelf beslissen of ze hun kinderen naar school laten gaan of niet.