Een debutant maakt een film voor slechts 218 dollar en verovert vervolgens de wereld. Het is een hype, maar in dit geval blijkt het óók de waarheid te zijn. Tarnation, het autobiografische verhaal van de 32-jarige, homoseksuele Texaan Jonathan Caouette en zijn schizofrene moeder, Renee LeBlanc, is een poëtische film die barst van emotie en creativiteit. Caouette mixt op virtuoze wijze de taal van de avant-garde en die van de televisie van de realiteit. Een constante ondertoon hierbij is zijn liefde voor film, beter gezegd voor fictie, want al in zijn tienerjaren in Hous ton blijkt dat de schuchtere, mooie jongen leeft voor één ding: het geven van een show.

Tarnation kost inmiddels veel meer dan de roemruchte 218 dollar. Voor de wereldwijde release werden beeld en geluid opgepoetst bij George Lucas’ Skywalker Studio’s. En het is ook maar de vraag of regisseur Gus van Sant, die zich heeft ontfermd over Caouette en Tarnation, werkelijk geen cent heeft uitgegeven aan de film. Toch blijft het een feit dat Ca ouette zijn leven tot een film heeft ge kneed met rudimentaire mid de len als gedigitaliseerde super-8-films en oude videobanden. Hiertoe ge bruikte hij het gratis programmaatje iMovie van Apple. Wat het eindproduct zo bijzonder maakt, is dat Caouette als een visuele dichter de momenten van «realiteit» doelbewust vervormt om betekenis te geven aan zijn film. Op bepaalde momenten flitsen beelden avant-gardistisch over het scherm, «verbrandt» de film in de projector, of breekt het beeld op en verschijnt het weer in tientallen blokjes. Dat is precies Caouettes leven: een chaos, psychedelisch en fragmentarisch, echt en onecht tegelijk.

De spil van dat leven is Renee, de moeder. Caouette is volledig in de ban van haar. Hij vindt haar beeldschoon, net de actrice Lindsay Wagner, bekend van tv-series als Bionic Woman. Tijdens haar tienerjaren was zij inderdaad een gezocht model. Toen ze twaalf was, viel ze van het dak van haar ouderlijk huis. Zij verloor alle gevoel in haar benen. Haar ou ders, die vonden dat haar handicap verzonnen was, lieten haar opnemen in een inrichting, waar zij elektroshocktherapie onderging. Diagnose: schizofrenie. Ja ren later bleek dat zij haar benen toch niet kon gebruiken. Deze geschiedenis tekende het leven van Renee en Jonathan. Hun werkelijkheid bestond uit psychose, drugs, medicijnen, pleeggezinnen, mishandeling en depressie. Hoe overleef je dit? Is er schoonheid in dit bestaan?

Midden jaren tachtig stortte Jonathan, inmiddels een tiener, zich op fictie, in welke vorm dan ook. Als aantrekkelijke jongen, die veel weg had van de overleden acteur River Phoenix, kleedde hij zich graag in drag. Hij werd een schitterende drama queen. Op school schreef hij een musical gebaseerd op David Lynch’ Blue Velvet. Hij liet zijn personages liedjes van Marianne Faithfull zingen. Verder was hij weg van Pink Flamingos van John Waters en de avant-garde films van Paul Morrissey. Hij keek obsessief naar horrorfilms als The Exorcist. Thuis legde hij een eigen bioscoop aan, compleet met scherm en 16mm-projector. Fictie werd zijn leven, vooral ook toen zijn moeder een overdosis lithium nam. Dat is de openingsscène van Tarnation: het is 2002. Caouette ligt in bed in zijn appartement in New York. De telefoon gaat: Renee is in het ziekenhuis. De camera registreert dit alles feilloos, maar niet afstandelijk. De kijker voelt de pijn, zodat Caouettes leven universele betekenis krijgt. De thematiek is relevant: existentiële angst, het leven als fictie, het trieste bestaan in een verwoest gezin, de eenzaamheid van het leven in de grote stad. De titel spreekt boekdelen. In de Oxford Dictionary staat: «tarnation», afgeleid van «eternal damnation», de eeuwige hel.

Te zien vanaf 30 juli