Sinds de nadagen van de eerste republiek (de staat Oostenrijk tussen 1918 en de Anschluss) bemoeit de katholieke kerk zich nauwelijks met de politiek. Maar vorige week gaf de bisschop van Salzburg toch een helder stemadvies: ‘Wie gelovig is dient fpö te stemmen en niet op de extreem-linkse kandidaat Van der Bellen.’ De geestelijke voegde eraan toe dat fpö-kandidaat Norbert Hofer zich verstandig uitte. ‘Dat de linkse gemeenschap hem haat en zwart maakt door steeds weer de nazi-kaart te trekken, pleit eerder voor hem dan tegen hem.’ En toegegeven: het was inderdaad Van der Bellen zelf die over de oorlog begon toen hij zijn campagne startte.

De familie Van der Bellen komt oorspronkelijk uit Nederland, maar emigreerde naar Rusland. Tijdens de Oktoberrevolutie vluchtten de Van der Bellens naar Estland. Daar leerde de Russische vader van Alexander van der Bellen een Estse vrouw kennen. Tijdens de oorlog vluchtte het gezin steeds voor de Russische troepen uit en kwam via Wenen, waar in 1944 de aanstaande president geboren werd, in Innsbruck terecht. Van der Bellen gebruikt het feit dat hij een kind is van vluchtelingen regelmatig in zijn toespraken.

Hofer, de tegenstander van professor Van der Bellen, deed nou juist zijn uiterste best het nazi-verleden van Oostenrijk niet tot thema te maken. Geen woord over zijn vader, die op bijeenkomsten van oud-strijders verkondigde dat ‘onze generatie het slachtoffer is van een oorlog waaraan ze vol vertrouwen en geloof heeft deelgenomen’. Nee, Hofer en de Freiheitliche Partei Österreichs presenteerden zich presidentieel.

Hoewel: het ging zondagavond al mis, toen duidelijk werd dat de stemmen die uitgebracht zijn per brief de doorslag konden geven. Heinz-Christian Strache, de leider van de fpö, wist het zeker: als de voorsprong van Hofer na het tellen van die stemmen geen stand zou houden, dan kon dat slechts op fraude wijzen. ‘We zullen in dat geval een hertelling eisen.’

Dat dreigement werd na het bekendmaken van de uitslag, inmiddels in Oostenrijk ‘de fotofinish’ genoemd, niet meer herhaald. Strache ziet het bijna-succes van Hofer nu al als mooie opmaat voor de parlementsverkiezingen over twee jaar. Hij heeft er echter intern wel een sterke concurrent bij gekregen: Norbert Hofer zou zelf wel eens voor het kanselierschap willen gaan.