Een dezer dagen doet de rechtbank in Arnhem uitspraak in de zaak die Emile Ratelband heeft aangespannen om de gemeente ertoe te bewegen zijn leeftijd officieel met twintig jaar te verlagen. Dat de positiviteitsgoeroe en bewustzijnsverruimer ergens op een noodlottige zomerdag in 1948 werd verwekt verhindert niet dat hij het idee heeft veeleer als kwieke veertiger in het leven te staan. En, zo redeneert hij, als mensen van naam en geslacht kunnen veranderen, waarom zou een leeftijdscorrectie dan niet ook tot de mogelijkheden behoren? Naast botonderzoek liet hij naar verluidt ook een aantal psychiatrische tests uitvoeren, dit om te achterhalen of hij niet toevallig aan het Peter Pan-syndroom lijdt: ‘Dat wil zeggen dat een man niet ouder wil worden, niet kan accepteren dat-ie ouder wordt, nou dat heb ik dus niet.’
In het bericht met de kop ‘Emile Ratelband tegen rechter: Ik lijd onder mijn leeftijd’ staat een linkje naar een gerelateerd artikel: ‘Ratelband “onderhandelt” met draagmoeders: “Het moet van vlees tot vlees gebeuren”’. Ratelband heeft al zeven kinderen – en genoeg ervaring met de kinderbescherming om die organisatie in een interview met het AD ‘gewoon Gestapo’, ‘gajes’ en ‘varkens’ te noemen. Hij was op zoek gegaan naar draagmoeders in de hoop zijn voortwoekerende kinderwens te kunnen verenigen met het gelijktijdige besef dat hij toch ook meer dan genoeg had van ‘dat gezeik van die wijven’.
Alles aan de man is weerzinwekkend. De voorlaatste keer dat hij de krantenkolommen haalde was hij in hoger beroep definitief veroordeeld voor de mishandeling van zijn ex-vrouw. Als je er te lang over nadenkt kom je tot de conclusie dat Dead Man Walking-zuster Helen Prejean haar theorie dat alle mensen meer zijn dan het ergste wat ze ooit deden nooit aan Ratelband kan hebben getoetst.
Hoewel één blik op Twitter doorgaans voldoende is om te beseffen dat weinig zo’n grote aantrekkingskracht op ons uitoefent als onze eigen weerzin bleef het eigenlijk opvallend rustig nadat het AD het interview publiceerde waarin Ratelband over zijn kinderwens en rechtszaak vertelde. Er werd hier en daar besmuikt gelachen, maar van de kolkende verontwaardiging die op zulke momenten dikwijls de kop op steekt was geen sprake. Het was misschien allemaal te absurd, te treurig. Mensen kennen Ratelband al te lang – als ik beter thuis was in Freud had ik hem misschien durven voordragen voor de positie van Id des Vaderlands – en de gedachte aan die ongeboren kinderen stemde vooral droef. Maar een paar dagen later stak het nieuws eerst de Noordzee en daarna ook de Atlantische Oceaan over. En als een Nederlander wereldnieuws is, is dat wereldnieuws in Nederland en mag je alsnog aanschuiven bij Pauw.
Ook internationaal was het geen echte verontwaardiging die de boventoon voerde, eerder een soort zie de mens, hij is een idioot. Maar wat daartussendoor opviel was de aantrekkingskracht die het verhaal op bepaalde delen van het commentariaat uitoefende. Paul Joseph Watson, de tweede man van Alex Jones’ InfoWars, niet zozeer alt-right als wel alt-realiteit, twitterde een linkje naar een artikel uit The Daily Mail met de woorden: ‘TRANS-AGE. And who are you to question it, bigot?’ Even later publiceerde The Sunday Times een stuk met als kop: ‘I’m identifying as a young, black, trans chihuahua, and the truth can go whistle’. De man of the hour zelf mocht op audiëntie bij de Britse tv-presentator Piers Morgan, die zich prompt verslikte toen Ratelband in een gedachte-oefening in het lichaam stapte van een in een vrouwenlichaam geboren man en half schreeuwend zei: ‘I feel like a man, I want to have a dick.’
Zoals in ‘tjakka’ een heel tijdperk besloten ligt en dat woord klinkt als de echo van het moment waarop de geschiedenis heel even leek te zijn geëindigd, zo blijkt ook nu Ratelbands uitzinnigheid gelijke tred te hebben gehouden met de cultuur. Ratelband was met zijn rechtszaak de internationale cultuuroorlog binnengestampt als perfecte metafoor voor wat er mis is met de wereld. Hoe in deze door politieke correctheid verziekte cultuur de dingen niet meer gewoon zijn wat ze zijn. Hoe orde plaats maakt voor chaos en helderheid voor ambiguïteit. Voor de mensen die moeite hebben met alles wat afwijkt van de norm is het evident dat er één rechte lijn loopt van het homohuwelijk naar een gedegen rechtspositie voor transgender mensen naar deze waanzin. ‘I believe he is trolling the madness!’ vatte iemand die gedachte onder het bericht van Watson samen. ‘Every day we stray further from God’s light’, zei een ander.
Ratelband legt zelf telkens het verband tussen zijn situatie en die van minderheden, maar hij laat er geen twijfel over bestaan waar het hem uiteindelijk om te doen zou zijn. De belangrijkste reden om zijn leeftijd te laten verlagen is de overtuiging dat hij als officieel 49-jarige op datingapp Tinder een dwingende aantrekkingskracht denkt te zullen uitoefenen op het andere geslacht. Hij is ook hier een wandelende pervertering van de tijdgeest, zoals hij dat al zijn hele carrière is: hij verkoopt zijn lust als identiteitspolitiek en is daarmee ironisch genoeg zo onweerstaanbaar als hij altijd al dacht te zijn.
Het doet onwillekeurig denken aan een cartoon van Peter Steiner die The New Yorker in 1993 publiceerde. Twee honden zitten voor een ouderwetse desktopcomputer. De ene zit op een bureaustoel en zegt tegen de andere: ‘On the internet, nobody knows you’re a dog.’