Dan wordt op 30 april onze koning ingehuldigd. Het Van Gogh Museum zal nog min of meer in de steigers staan maar je zult al goed kunnen zien wat het resulaat van de renovatie is, en de schilderijen vallen nog in de Hermitage te bezichtigen. Als permanente onofficiële attracties hebben we de Walletjes en de coffeeshops. En het is niet helemaal uitgesloten dat Ajax erin zal slagen zich al van het landskampioenschap te verzekeren. Wat kun je meer verzinnen?
Er is één factor waarmee in deze overweldigende hoeveelheid van grote gebeurtenissen althans in het openbaar geen rekening wordt gehouden. Het Nederlandse volk bestaat niet meer uit een overweldigende meerderheid die geestdriftig achter het koningshuis staat en een minderheid van republikeinen die beredeneerd de monarchie willen afschaffen. In 1996 werd het Republikeins Genootschap opgericht, een club van keurige mensen die geen actie willen voeren maar er wel van overtuigd zijn dat de monarchie in strijd is met de democratie. Twee jaar later kwam het Nieuw Republikeins Genootschap dat met democratische middelen de monarchie wil afschaffen. Het heeft nu volgens Wikipedia dertienhonderd leden. Ter gelegenheid van de aanstaande inhuldiging heeft dit Genootschap de republikeinen opgeroepen zich in het wit te kleden. Daarmee wordt de monarchie niet omvergeworpen.
Het volk van nu wordt in nog steeds toenemende mate verder gedepolitiseerd. Dat is een ingewikkeld proces met een aantal oorzaken. De ideologieën, communisme, socialisme, liberalisme en de theoriën op confessionele grondslag hebben hun overtuigingskracht verloren. In plaats daarvan is het theorieloze consumentisme ontstaan dat in de reclame, de media, het amusement de burger voorschrijft dat hij maar één plicht heeft: zo veel mogelijk te genieten. ‘Maar tussen droom en daad staan wetten iin de weg, en praktische bezwaren’ (Willem Elsschot). Het praktische bezwaar is in deze tijd: de crisis. Het gevolg daarvan is dat ‘het volk’ het slachtoffer wordt, in werkgelegenheid, inkomen, in alles wat het genieten mogelijk maakt. Wie draagt daarvan de schuld? De ’elite’, waartoe langzamerand iedereen hoort die een bestuurlijke functie heeft.
Onderschat deze weerzin niet. In de verkiezingen geeft het electoraat nog de voorkeur aan de politieke partijen van het systeem maar dat wordt hoe langer hoe meer een theoretische keuze. Door een niet eindigende reeks incidenten wordt de geloofwaardigheid van de politieke klasse en de bestuurders verder aangevreten. Het zou de moeite waard zijn eens een lijst te maken van alles wat er aan grote projecten in deze eeuw vertraagd of mislukt is en wie zich ten koste van de gemeenschap oeverloos hebben verrijkt. Dit alles is door de media breed uitgemeten, maar dat heeft niet tot rechtvaardige gevolgen geleid. Het verder depolitiserende volk voelt zich in de steek gelaten, en geeft op een nieuwe manier lucht aan zijn verbittering: op internet, waar volgens deze nieuwe digitale publieke opinie de zakkenvullers en de graaiers degenen zijn die het hier werkelijk voor het zeggen hebben.
Nu hebben we weer een nieuw fenomeen: de Facebook-rellen. Door dit sociale medium gemobiliseerd kwamen honderden jongeren voor een feestje naar Haren, dronken te veel en sloegen alles kort en klein. De burgemeester en de politie hadden zich lelijk laten verrassen. Dus: een commissie van onderzoek die een vernietigend rapport schreef en waarvan de voorzitter volgens de internetopinie veel en veel te veel betaald kreeg. Nog meer schande. Dat mag zo zijn, maar het is ook een normale postmoderne gang van zaken. Vechten met de politie hoort ook tot het eigentijdse genieten.
Over anderhalve maand zijn de laatste voorbereidingen tot de inhuldiging in volle gang. De gebeurtenis zelf evolueert van nationale plechtigheid naar een controversieel evenement. Intussen komen uit alle werelddelen de kunstliefhebbers om de Nachtwacht weer in al zijn glorie te zien. Om de menigte in ordelijke banen te houden zijn tienduizend agenten gemobliliseerd. Zal dat voldoende zijn?
De praktijk van deze eeuw heeft geleerd dat zulke mega-evenementen een geweldige aantrekkingskracht hebben op gestoorde geesten. Denk aan de Damschreeuwer, de waxinelichtgooier, Karst T. Hun gemeenschappelijke eigenschap is hun volstrekte onvoorspelbaarheid die tot volstrekt onvoorspelbare gevolgen kan leiden. En niemand kent de kracht van een misschien sluimerende volkswoede. Een groter publiek dan op 30 april zal een psychopaat niet krijgen. Dat is het enige wat vaststaat.