Ze ontmoeten elkaar in een Zwitserse badplaats. De miss zegt tegen de acteur dat ze een fan van zijn films is. O, reageert hij, dan heb je dus meer in je leven gezien dan reality-tv? Waarop ze antwoordt dat je met dat soort vileine opmerkingen slechts de leegte in je eigen ziel tentoonspreidt.
Iedereen kampt met leegte in Youth, Sorrentino’s eerste film na zijn bejubelde La grande bellezza (2013). Twee kunstenaars van middelbare leeftijd kijken tijdens een verblijf in hetzelfde hotel als dat waar de miss en de hipster-acteur overnachten terug op hun leven. Fred Ballinger (Michael Caine) is een beroemde dirigent die weigert opnieuw op te treden, ook wanneer het Britse koningshuis een speciaal verzoek tot hem richt. Mick Boyle (Harvey Keitel) schrijft aan een script voor een nieuwe film, maar slaagt er niet in een passend einde voor zijn verhaal te verzinnen. Terwijl de twee mannen met elkaar praten over grote én kleine dingen in hun bestaan, trekt het moderne leven als een caleidoscoop van onbereikbare sensualiteit aan hen voorbij: de schoonheid van de omliggende bergen, de erotiek van onwaarschijnlijk mooie vrouwen, de mogelijkheid van seks zonder consequenties, de suggestie van ware liefde zonder angst of teleurstelling.
Het is net alsof Fred en Mick het leven in al zijn facetten zien, alsof ze alles ook wel hebben meegemaakt, zodat de verontrustende mogelijkheid bij hen opkomt dat er maar weinig van waarde overblijft wanneer de beelden eenmaal zijn vervaagd. Tegenover Fred vertelt cineast Mick dat hij niet meer weet of hij nu wel of niet met de filmster Brenda Morel (Jane Fonda) naar bed is geweest. We komen ook niet de waarheid te weten wanneer zij in het hotel arriveert en de actrice helemaal losgaat in een tirade waarin ze de kwaliteit van Mick als regisseur in twijfel trekt. Hij is niets waard, zegt ze, omdat hij tijdens zijn gehele carrière alleen maar pretentieuze films heeft gemaakt. Trouwens, vervolgt ze, geen haar op m’n hoofd die eraan denkt weer met jou samen te werken. Zo legt Fonda net als de miss in haar onderonsje met de hipster-acteur het failliet van artistieke pretentie bloot. Art films? Laat me niet lachen.
Zo stelt Sorrentino betekenis aan de orde. Als dirigent heeft Fred weliswaar grote prestaties geleverd, maar als componist staat hij bekend om licht werk. Dat de Britse koningin hem verzoekt om juist deze simple songs te komen opvoeren, is voor hem onverteerbaar. Het is een vraag die Sorrentino met Youth eigenlijk ook aan zichzelf stelt. En zijn film spreekt voor zich: hij haalt schitterende acteerprestaties uit Caine, Keitel en Fonda. Hun personages vormen majestueuze standbeelden tegen een achtergrond van gestileerde beeldcomposities en verrassende muzikale intermezzo’s die consequent de tragiek van leegte illustreren. We hebben inhoud nodig, zegt Sorrentino, iets van echte betekenis. Waar je dat vandaan haalt is niet belangrijk – zelfs simple songs kunnen de mens vullen.
Te zien vanaf 29 oktober
Beeld: Rechts: Harvey Keitel als Mick Boyle en Michael Caine (achter) als Fred Ballinger in Youth, regie Paolo Sorrentino. Foto Paradiso Filmed Entertainment.