Deze opsomming is niet uitzonderlijk. Vanwege soortgelijke misdaden loopt er in Spanje een grote zaak tegen Scientology.
De Scientology-sekte werd opgericht door de science-fiction-schrijver L. Ron Hubbard. In 1950 publiceerde hij Dianetics, een quasi psychotherapeutische handleiding. Hubbard wist een groep mensen om zich heen te verzamelen en toen de Dianetics-beweging in juridische problemen raakte, maakte hij er een kerk van: The Church of Scientology. Door die kerkstatus hoefde de sekte geen belastingen meer te betalen. De sekte is streng hierarchisch opgebouwd, streeft naar de wereldheerschappij en beschikt over een eigen inlichtingendienst, de Office of Special Affairs - een geheime dienst waar volgens velen een middelgroot land jaloers op kan zijn. Afvallige leden worden stelselmatig geintimideerd en de Church of Scientoloy probeert hen door middel van de strategie van ‘dead agenting’ - roddel verspreiden, twijfel zaaien - uit te schakelen. Critici zijn volgens de Scientology-doctrine van de Fair Game sowieso mensen op wie de jacht geopend mag worden.
Artikelen, boeken en uitzendingen waarin de Church of Scientology wordt bekritiseerd, zijn regelmatig het doelwit van de sekte. Bibliotheekboeken worden gestolen, tijdschriften opgekocht en uit bladen in openbare bibliotheken worden kritische pagina’s met een scheermesje verwijderd. De Scientology-kerk maakt er een gewoonte van bladen en omroepen juridisch te vervolgen; op de lijst van gedaagden prijken Time, The Washington Post, Reader’s Digest en CBS. Deze maand wonnen zowel een Brits als een Australisch tv-programma zaken die de Church of Scientology tegen hen had aangespannen om de uitzending van documentaires te verhinderen. Ook EO-medewerkers moesten, toen ze een BBC-documentaire over de sekte wilden uitzenden, onder politiebegeleiding de studio verlaten.
MOMENTEEL VECHT de sekte internationaal tegen het openbaar houden van de getuigenis van voormalig sektelid Steven Fishman. Fishman werd in 1988 veroordeeld wegens financiele malversaties. Eenmaal in de gevangenis nam hij afstand van de Scientology-sekte, daarbij geholpen door de pychiater Geertz. Toen de twee zich in een interview met Time Magazine in 1991 negatief over de Church of Scientology uitlieten, begon de kerk prompt een proces. Fishman stelde in zijn verweer dat de sekte zich schuldig maakte aan ‘illegale en misdadige praktijken’ en dat hij de fraudes waarvoor hij was veroordeeld niet op eigen initiatief had begaan, maar in opdracht van de sekte. Hij bracht stukken van de sekte in om te bewijzen dat hij was gemanipuleerd, geintimideerd en gehersenspoeld.
Fishman was voor zijn arrestatie een vrij prominent Scientology-lid. Volgens de discipline van de sekte moet ieder lid cursussen volgen om een hoger niveau in de hierarchie te bereiken. Die cursussen zijn peperduur, en er zijn er nogal wat, want je moet jezelf telkens ‘schoonmaken’, dat wil zeggen je kwaadaardige ‘thetans’ kwijtraken, wil je iets voorstellen in de hierarchie. Met het behalen van het zogeheten level ‘OT IX’ (Operating Thetan) is zo'n driehonderdvijftigduizend dollar gemoeid. Fishman had braaf betaald en hard gestudeerd, en bezat derhalve het materiaal van een aantal ‘OT-levels’. Wie alle OT’s heeft gevolgd, heeft in de terminologie van Scientology ‘de brug’ gepasseerd en behoort daarmee tot de meest verheven mensen van de wereld.
Fishman bracht zijn OT-stukken in zijn proces in, en daarmee werden ze officieel publiek gemaakt: ze waren onderdeel van zijn dossier en zijn verklaring was in de rechtbankbibliotheek vrij opvraagbaar. Op verzoek leverde de griffie tegen adminstratiekosten kopieen van zijn verklaring, die bekendstaat als de Fishman Affidavit.
De OT’s die Fishman inbracht, laten zich lezen als een mix van een slechte sf-roman en afmattende kruisverhoren. Kort samengevat staat erin dat de aarde miljoenen jaren geleden door Xenu, het opperhoofd van het Galactisch Universum, werd gebruikt als dumpplaats: alle kosmische misdadigers werden naar onze planeet verbannen. Toen de aarde overbevolkt raakte met dit zooitje ongeregeld, zorgde Xenu voor kernexplosies. Alle misdadigers stierven, maar hun deeltjes bleven achter in de aardse atmosfeer. Deze body thetans bestaan nog steeds en ieder mens op aarde is ervan doordrongen; dat is de reden waarom wij mensen ziek, ongelukkig, psychisch labiel of anderszins niet in orde zijn. Scientology leert haar leden hoe ze zich van deze thetans kunnen ‘schoonmaken’ - en dat nu staat in die OT’s, de Operating Thetans.
De OT-procedures bevatten klassieke technieken om mensen murw te maken. Een voorbeeld uit OT II: de ijverige leerling moet, onder toezicht van een zogeheten auditor, een leermeester, tegenstrijdige noties herhalen en inprenten - een beproefde methode om iemand tot waanzin te drijven. ‘You Should Survive. You Shouldn’t Survive. You Can Survive. You Can’t Survive. He Must Survive. He Mustn’t Survive. He Should Survive. He Shouldn’t Survive.’
Wie het eenmaal tot OT VII heeft geschopt, krijgt opdrachten als: ‘1. Zoek wat planten, bomen, etc., en communiceer met elk van hen totdat je weet dat ze je communicatie hebben ontvangen. 2. Ga naar een dierentuin of een plaats waar veel dieren zijn, en communiceer met elk van hen totdat je weet dat ze je communicatie hebben ontvangen en, zo mogelijk, hebben teruggestuurd.’ (OT 7-48)
HOEWEL DEZE OT’s al langer buiten Scientology bekend waren, prikkelde het feit dat ze nu in een rechtbankstuk verkrijgbaar waren de nieuwsgierigheid. Er waren veel mensen die wel eens wilden weten wat die cursussen op hoog niveau precies inhielden. De sekte wilde echter koste wat kost voorkomen dat buitenstaanders of lagere sekteleden de stukken zouden zien en trof haar maatregelen. Helena Kobrin, de advocaat van RTC - een soort overkoepelend orgaan van de Church of Scientology - schreef hoe ze dat deden: ‘Dit materiaal was dusdanig belangrijk voor mijn client, dat er elke dag leden naar de rechtbank gingen om het materiaal te lenen (…), zodat anderen geen toegang tot de stukken konden krijgen.’ De sekte claimde het auteursrecht op de geciteerde OT’s, stelde bovendien dat haar bedrijfsgeheimen ermee werden geschonden en dat ze daardoor inkomsten derfde (de OT’s werden immers duur verkocht), en eiste dat de rechtbank het dossier sloot. Na jarenlang getouwtrek werd het Fishman Affidavit op 15 augustus 1995 tijdelijk gesloten, hangende een nieuw onderzoek. De rechter stelde tevens dat er onderwijl geen nieuwe kopieen mochten worden verspreid.
Maar het stuk was toen allang buiten de rechtbankbibliotheek beschikbaar. Voor een halve dollar administratiekosten per pagina had de griffie het immers aan belangstellenden opgestuurd. Het complete Affidavit was inmiddels ingescand en verscheen op Internet. Het werd daar vrijwel dagelijks gepost in een discussiegroep over Scientology, alt.religion.scientology.
Scientology begon een uitputtingsslag op het Internet. Berichten waarin de vindplaats van het document werd gemeld, werden gewist (in principe kan alleen de afzender zelf een bericht wissen, maar Scientology gebruikte vervalste cancel-messages); de nieuwsgroep alt.religion.scientology werd zelfs even opgeheven (ook via een vervalste message) en providers werden bestookt met advocatenbrieven. Een aantal mensen dat het document beschikbaar stelde, werd gedaagd en vervolgd. De sekte liet tevens het computersysteem van FactNet (Fight Against Coercive Tactics, een online-archief over sekten) in beslag nemen.
Vorige week vonniste de rechter dat de inbeslagneming onrechtmatig was en eiste dat Scientology de spullen zou terugbezorgen. Dat Scientology deze zaak heeft verloren, geeft niet volgens Hubbards strategische richtlijnen: ‘De wet kan heel makkelijk gebruikt worden om mensen lastig te vallen. (…) Wanneer je iemand maar voldoende intimideert, is dat meestal voldoende om hem beroepsmatig kapot te maken. Indien mogelijk moet hij volledig geruineerd worden.’
THANS IS Internettend Nederland aan de beurt. Op 5 september vielen een deurwaarder, een slotenmaker en twee uit Amerika overgevlogen Scientology-computerdeskundigen de Internet-aanbieder XS4all binnen. Er werd beslag gelegd op de computers, omdat een van de XS4all-abonnees het Fishman Affidavit op zijn persoonlijke homepage had staan (zo'n homepage is openbaar toegankelijk voor iedereen op het Internet). De sekte eiste dat XS4all het stuk zou verwijderen; die weigerde. XS4all is, evenals andere Internet-aanbieders, van mening dat ze daartoe het recht niet heeft, en vergelijkt zich met een dienstverlenend bedrijf als de PTT; die bemoeit zich ook niet met wat abonnees doen op hun distributiekanalen. De gebruiker in kwestie, ‘Fonss’, haalde Fishman van zijn homepage af toen hij door z'n Internet-aanbieder van de zaak op de hoogte werd gesteld.
De opschudding was enorm. XS4all ontving een vloed van steunbetuigingen en geschrokken reacties. En binnen de kortste keren zette een andere Internet-gebruiker, ‘Johanw’, het document op zijn homepage. Nadat hij een waarschuwend mailtje van de Church of Scientology kreeg, verwijderde hij het weer en deelde dat overal mee. Een paar anderen zetten vervolgens uit protest hetzelfde document op hun homepage. Dat gebeurde onder het motto dat publiek toegankelijke documenten ook inderdaad publiek toegankelijk horen te zijn en dat er weliswaar auteursrecht rustte op de geciteerde passages, maar dat die niet werden geschonden wanneer het rechtbankstuk in zijn geheel werd geplaatst. Toen ook Tweede-Kamerlid Oussama Cherribi (VVD) het stuk op 22 september op zijn homepage zette, stond men versteld in de discussiegroep alt.religion.scientoloy: een politicus die het aandurfde Fishman te plaatsen? Het zorgde voor een sneeuwbaleffect: op de ene na de andere homepage kwam het Fishman-document beschikbaar. Op 1 oktober waren er zo'n zestig, onder meer van Tros On-line. (En inmiddels ook De Groene Amsterdammer- red.)
Het wachten is nu op de Church of Scientology. Een aantal mensen en providers hebben e-mailtjes van advocate Kobrin ontvangen waarin ze dreigt met gerechtelijke stappen. Verschillende Internet-aanbieders hebben inmiddels brieven gekregen van het advocatenkantoor Nauta Dutilh, die namens Scientology eist dat de homepages worden verwijderd.
Een aantal mensen is vastberaden om door te gaan en het tot een zaak te laten komen. Ze menen het recht te hebben dit gerechtelijke stuk te publiceren. Sterker: dat dat noodzakelijk is. Deels omdat het wangedag van de Church of Scientology op Internet onaanvaardbaar is, met hun vervalste cancel-berichten en vervolgingen van critici op het Net. En om andere redenen. Hoe kan een stuk dat allang in de openbaarheid is - de OT’s circuleren al jaren - daaruit weer worden verwijderd? Wat is dat voor een religie, die niet verspreid wil worden en die haar aanhangers verbiedt inzage te geven in wat ze te wachten staat? Die haar rituelen als bedrijfsgeheim beschouwt en daar woekerprijzen voor vraagt?
Deelnemer Marcel Moring: ‘Alle grote wereldgodsdiensten zijn doorzichtig. Hun bronteksten zijn voor iedereen ter inzage en mogen vrijelijk geciteerd worden. Als een beweging zich laat voorstaan op haar “kerkelijke” of “religieuze” karakter, mogen wij dan niet eisen dat een ieder zich inzicht kan verschaffen in de teksten die aan die beweging en haar overtuigingen ten grondslag liggen?’
Ondertussen kijkt de nieuwsgroep alt.religion.scientology ademloos toe. Mocht het hier in Nederland tot een zaak komen, en mocht Scientology die verliezen, dan is Fishman eindelijk vrij op het Net. Want in welk land je hem kunt vinden, doet er niet toe: met een Internetverbinding is hij overal ter wereld op te halen.