Rome – Laatst vertelde iemand van het OM die werkte aan het Ridouan Taghi-proces het weer vol trots tijdens Nieuwsuur: ze was net terug van een tripje uit Italië ‘om te leren van Italië hoe je de zware misdaad aan moet pakken’. De tripjes van het Nederlandse OM naar Italië en vice versa zijn al jaren aan de gang, het doel is steeds ‘om te leren van Italië’, immers: als ze ergens weten hoe je moet omgaan met de zware misdaad is het daar.
Italië kent sinds 1986 de door de maffia intens gehate 41 bis, een speciaal wetsdecreet voor de zogenoemde ‘carcere duro’ (‘harde gevangenis’) waarmee maffialeden uit de hogere commandosegmenten gestraft kunnen worden. De 41 bis betekent dat je zo ver mogelijk van je comfortzone (denk aan Sicilië, Calabrië of Campania, de streek rond Napels) in een bunkergevangenis wordt opgesloten en dat contact met de buitenwereld alleen honderd procent geregistreerd kan plaatsvinden. Eens per maand een uurtje, of het nu familieleden of advocaten betreft, onder toeziend oog en oor van vele bewakers, plus camera’s die alles opnemen in beeld en geluid.
Wie onder de 41 bis valt heeft geen enkele kans op privé-communicatie met de buitenwereld via usb-sticks, iPads of vergrendelde Sky-berichten. Het hoofddoel van de speciale maatregel is immers ‘het volledig afsnijden van de contacten tussen clanhoofd en clan’, zoals het omschreven staat in de door de wereldberoemde rechter-commissaris Giovanni Falcone verzonnen maatregel. Nadat de Siciliaanse maffiatak Cosa Nostra Falcone in 1992 met een enorme explosie om het leven had gebracht, werd de 41 bis verder aangescherpt. De Italiaanse minister van Justitie kon en kan alle garanties van een gevangene die onder de 41 bis valt opschroeven ‘indien er gegronde verdenkingen zijn van communicatie met de buitenwereld en direct individueel gevaar voor betrokkenen bij de zaak’.
Na wat er bekend is geworden over de langdurige blunders rond het gevangenisregime van Ridouan Taghi vraag je je af wat het Nederlandse OM nu in al die jaren met al die tripjes naar Italië precies heeft opgestoken van de Italiaanse aanpak. Want het afsnijden van álle mogelijkheden om ongehoord en ongezien te communiceren met wie het clanhoofd belieft, is nu juist de basis van de 41 bis. Dat ook die aanpak overigens allerminst de oplossing is, bewijst het feit dat de ‘bv maffia’ in Italië een jaarlijks stijgende omzet van ongeveer 420 miljard euro zwart heeft.